Dịch bệnh Covid lần thứ 3 bùng phát ở Việt Nam khi phát hiện ca lây nhiễm đầu tiên ở Chí Linh – Hải Dương ngày 27 tháng 1 năm 2021. Cả nước lại vào cuộc chống dịch Covid mới. Từ kinh nghiệm chống dịch đợt 1 ở Vĩnh Phúc – Hà Nội, đợt 2 ở Đà Nẵng năm 2020, chính phủ và Bộ Y tế đã kịp thời đưa ra được nhiều biện pháp chỉ đạo ở Hải Dương, Quảng Ninh và các tỉnh khác nhằm ngăn chặn bệnh dịch, chủ yếu vẫn là các biện pháp giãn cách diện rộng và cách ly diện hẹp ở vùng có dịch bệnh, tập trung truy tìm khẩn cấp F1, F2, thậm chí cả F3, tập trung lực lượng kiểm soát chặt nơi cách ly cũng như tiến hành xét nghiệm khẩn cấp những người bị cách ly hoặc nằm trong khu vực giãn cách. Với sự chỉ đạo quyết liệt của chính phủ và thực hiện quyết liệt của ngành y tế, từ các ca nhiễm bệnh ở Chí Linh, Vân Đồn đã tìm ra hầu hết những người tiếp xúc với đối tượng lây nhiễm, cũng như người có hoạt động ở vùng dịch Chí Linh – Hải Dương, Vân Đồn tỏa ra trên 12 tỉnh thành trong cả nước. Chúng ta đã kịp thời giãn cách nhiều khu vực nơi xuất hiện dịch ở Vân Đồn – Quảng Ninh, Chí Linh – Hải Dương và một số tỉnh thành phố có người từ vùng dịch trở về.
Nhiều địa phương có dịch đã kịp thời tiến hành khoanh vùng và cách ly đủ mọi hình thức, qua đó ngành y tế cùng chính quyền tỉnh Hải Dương, Quảng Ninh và các tỉnh thành khác đã sớm kết luận được hàng trăm trường hợp dương tính với virus Corona. Tính đến ngày 17 tháng 2 năm 2021, tuy ở Hải Dương và một số tỉnh hàng ngày vẫn phát hiện nhiều ca nhiễm bệnh (dương tính) nhưng đều nằm trong diện đã được cách ly. Ngày 9 tháng 2, chính phủ công bố về cơ bản đã kiểm soát được dịch bệnh bùng phát đợt 3 ở nhiều địa phương. Tuy vậy chính phủ vẫn cảnh báo tình hình dịch bệnh ở nước ta vẫn rất đáng lo ngại, khó lường trước nhiễm thể mới của virus.
Đó là một kết quả đáng khích lệ. Công bố của chính phủ đã giải tỏa phần nào tâm trạng của người dân. Hàng hóa được lưu thông, giải tỏa được nhiều hàng hóa ứ đọng phục vụ kịp thời cho đồng bào ăn Tết trong một khung cảnh Tết tạm, Tết giãn cách, Tết của thời chiến, Tết của sự an toàn. Dẫu sao vẫn còn may mắn, nhân dân ta được ăn Tết trong từng gia đình mặc dù một số gia đình còn thiếu vắng người thân không về được do dịch bệnh.
Dịch bệnh Covid đợt 3 bùng phát ở nước ta đúng vào dịp Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, đặc biệt lại vào dịp Tết cổ truyền. Từ những sự kiện này, chúng ta có một cách nhìn thực tế hơn rất nhiều qua ba lần chống dịch Covid. Có thể rút ra một số nhận xét và đánh giá như sau:
Một là Chính phủ đã có phản ứng nhanh nhạy và kiên quyết trong việc chỉ đạo tình hình chống dịch. Mặc dù các vị lãnh đạo chủ chốt đang dự Đại hội Đảng, ngay khi phát hiện có dịch ở Chí Linh – Hải Dương và Vân Đồn – Quảng Ninh, chính phủ đã họp cả đêm để chỉ đạo hai tỉnh có dịch áp dụng nhiều biện pháp khẩn cấp để ngăn dịch tại chỗ và truy tìm đường lây nhiễm ra các tỉnh. Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh, Hải Dương đã thực hiện tốt chỉ đạo của chính phủ để chỉ đạo địa phương mình với tinh thần kiên quyết, khẩn trương ngăn chặn dịch lây lan.
Hai là dựa vào kinh nghiệm chống dịch của hai đợt trước, ngành y tế và chính quyền địa phương đã làm tốt các biện pháp xác định vùng có dịch, cách ly người tiếp xúc các ca bệnh, truy tìm đường dây lây nhiễm để khoanh vùng giãn cách và tổ chức việc cách ly kịp thời trong cộng đồng dân cư. Đặc biệt, các địa phương đã khoanh vùng giãn cách và cách ly ở nhiều thành phố, thị xã, nhiều xã với hàng trăm ngàn người, truy tìm hàng chục ngàn người vùng dịch về 12 tỉnh và thành phố trong cả nước. Đây là biện pháp rất chiến lược, có ý nghĩa quyết định sớm kiểm soát dịch bệnh. Khác với hai lần bùng phát dịch bệnh trước chỉ tập trung vào một điểm (Đà Nẵng và Hà Nội từ 1 bệnh viện lan tỏa ra các nơi), dịch bệnh bùng phát đợt này là ở 1 nhà máy lan về hàng trăm xã xung quanh nơi có công nhân cư trú và từ đó theo quan hệ gia đình phát tán ra nhiều tỉnh thành trong cả nước, trong đó có hai thành phố lớn là Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, cũng như bao gồm cả các tỉnh Tây Nguyên và miền núi phía Bắc. Việc truy tìm, khoanh vùng được vùng lây nhiễm dịch trong cả nước một cách nhanh chóng (trong vòng 10 ngày kể từ khi phát hiện ca nhiễm đầu tiên) là một kết quả ngoài sức tưởng tượng, nhờ đó bớt lo lắng cho hàng chục triệu dân trong cả nước trong những ngày Tết. Dư luận nhân dân đánh giá rất cao kết quả này.
Ba là dư luận đánh giá rất cao các lực lượng tham gia chống dịch, họ đã vì cuộc sống của dân, đã vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ để ngăn chặn dịch bệnh. Trong đó, lực lượng y tế, công an, quân đội, biên phòng, tình nguyện viên… đã đem sức lực, tính mạng của mình để cứu người bệnh, truy tìm người tiếp xúc với người bệnh, kiểm soát nơi giãn cách, cách ly và phục vụ người cách ly tận tình và chu đáo. Đặc biệt các nhân viên y tế bao gồm bác sỹ, lực lượng chống dịch như y tá, hộ lý… đã vượt qua những gian nan nguy hiểm, tận dụng mọi điều kiện để điều trị người nhiễm bệnh và lấy mẫu xét nghiệm, kết luận nhanh chóng hàng chục vạn người có nhiễm bệnh hoặc không nhiễm bệnh, phục vụ tốt công tác điều trị và phòng ngừa cho xã hội. Đó là những tấm gương tốt được xã hội đánh giá cao.
Bốn là một lần nữa nhân dân ta lại được thử thách. Những phẩm chất tốt đẹp của nhân dân ta lại được phát lộ qua đợt chống dịch này. Nhân dân ta đã rất tự giác thực hiện nghiêm túc chỉ thị 16 của chính phủ và những quy định của chính quyền địa phương kể cả của thôn xóm, phường quận như cách ly không đi lại ở nơi khoanh vùng giãn cách, chủ động phòng ngừa dịch bệnh cá nhân như đeo khẩu trang, sát khuẩn tay. Chúng ta rất cảm động vì những trường hợp ở Hà Nội và Kinh Môn – Hải Dương khi đã có hàng trăm cháu phải vào khu cách ly, có nhiều cháu mới 5, 6 tuổi. Các cháu phải sống xa bố mẹ nhiều ngày mà vẫn chấp hành tốt, nhất là ngày trong những ngày Tết. Có ý kiến cho rằng do sợ chết mới làm như vậy, cần hiểu rằng đã là con người ai lại không sợ chết, nhưng chết lúc không đáng chết là điều ngu ngốc. Bản chất của vấn đề không như cách nhìn ấy, mà ở chỗ ý thức và nhận thức xã hội, trách nhiệm và đoàn kết trong cộng đồng của nhân dân ta đã được giác ngộ rất cao và trải qua các giai đoạn lịch sử dựng nước và giữ nước, đặc biệt là hai đợt chống dịch Covid vừa qua. Chúng ta cần khẳng định đức tính ưu việt của người dân Việt Nam, ý thức phòng chống dịch của người dân sẽ là yếu tố cơ bản để chiến thắng dịch bệnh Covid ở nước ta.
Vấn đề thứ năm, bùng phát dịch Covid đợt 3 ở Chí Linh – Hải Dương được xem là bất ngờ. Đây là điểm mới trong chống dịch, chúng ta chỉ biết khi có thông tin một phụ nữ ở Chí Linh – Hải Dương được phía Nhật phát hiện dương tính với Covid nhập cảnh ngày 27 tháng 1 năm 2021, và một nhân viên bảo vệ ở sân bay Vân Đồn – Quảng Ninh khi vào bệnh viện mới phát hiện ra dương tính với Covid. Vậy câu hỏi đặt ra 2 trường hợp này lây nhiễm từ đâu cho đến nay vẫn chưa có lời giải đáp. Nhiều ý kiến cho rằng dịch Covid có thể vẫn âm ỉ lây nhiễm trong cộng đồng không kiểm soát được hoặc từ nước ngoài đem vào nước ta qua những người nhập cảnh từ vùng có dịch. Dù ở khả năng nào cũng cho thấy các biện pháp kiểm soát dịch bệnh Covid ở nước ta ở chỗ này chỗ khác chưa tốt. Trường hợp ổ dịch phát ra từ công ty Poyun thành phố Chí Linh – Hải Dương, câu hỏi đặt ra là vì sao lúc này lại xảy ra ở nhà máy này, ở một địa phương được đánh giá là an toàn trong Covid đợt 1 và 2. Các thông tin cho biết nhà máy này trước đó đã đón chuyên gia người Nhật hoạt động ở nhà máy. Nhật là quốc gia được thông báo lây nhiễm Covid dạng biến thể mới cao nhất ở khu vực. Vậy khi các chuyên gia Nhật đến nhà máy này, địa phương đã thực hiện kiểm soát thế nào thì không được nhắc tới. Rất có thể địa phương này đã không áp dụng các biện pháp kiểm soát y tế chặt chẽ. Nguồn lây nhiễm có thể từ đây rồi lan ra công nhân trong nhà máy trong đó có bệnh nhân bị Nhật phát hiện dương tính Covid khi nhập cảnh vào Nhật ngày 27 vào 1 năm 2021. Tuy nhiên đây chỉ là nhận định. Các cơ quan chức năng cần phải rà soát ngay số chuyên gia nước ngoài làm việc ở công ty Poyun và Kuroda Kagaku. Nếu họ đã xuất cảnh thì cần liên hệ với các quốc gia liên quan kiểm tra y tế họ, kể cả số chuyên gia Nhật đã xuất cảnh về Nhật để ta có thông tin đánh giá được nguồn lây nhiễm. Trong cuộc họp của chính phủ chiều 16 tháng 2 năm 2021, trong nhiều biện pháp Thủ tướng chỉ đạo, có một biện pháp được dư luận ủng hộ là trong thời điểm này cần cân nhắc kỹ lưỡng việc đưa người từ các nước vào nước ta, cần hạn chế ở mức tối đa trừ những trường hợp thật cấp bách. Dư luận thực sự không yên tâm khi ngày nào cũng thông báo một số trường hợp phát hiện dương tính Covid từ những người nhập cảnh. Các địa phương cần nghiêm túc và quyết liệt, hành động có trách nhiệm trong việc quản lý người nhập cảnh đang cư trú ở các địa phương, đặc biệt là các chủ khách sạn, nhà nghỉ, cần kiểm tra y tế trước khi cho khách cư trú.
Sự việc chuyên gia người Nhật chết ở một khách sạn tại Hà Nội ngày 15 tháng 2 năm 2021 có dương tính Covid đang là dấu hỏi. Người Nhật này trước đó đã đã được xét nghiệm âm tính ở thành phố Hồ Chí Minh rồi mới ra Hà Nội. Theo Bộ trưởng Bộ Y tế, lượng nhiễm thể vi rút của người này rất cao nên có thể bị lây nhiễm khi anh này hoạt động ở Hà Nội. Thật là nguy hiểm nếu đó là sự thật. Đây là một bài học cho các tỉnh và thành phố về kiểm soát hoạt động của người nước ngoài và người Việt nhập cảnh.
Vấn đề thứ sáu là đợt Covid bùng phát rất nhanh, chỉ trong hơn 10 ngày đã phát hiện gần 700 ca lây nhiễm trong cộng đồng và đã kiềm chế được ở một số địa phương. Tuy nhiên, tình hình dịch bệnh mới phát hiện ở tỉnh Hải Dương, thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội mới đây là rất đáng báo động. Đánh giá của Thủ tướng chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long trong phiên họp chiều 16 tháng 2 năm 2021 là chưa kiểm soát được dịch Covid trong cộng đồng, đó là một thực tế. Rất có thể người đã có kết quả âm tính sau khi điều trị về cư trú ở địa phương lại bị tái nhiễm hoặc đã bỏ sót những trường hợp đã nhiễm bệnh đang sống trong cộng đồng. Đặc biệt Covid đợt 3 phát hiện là loại biến thể mới lây lan nhanh. Riêng tỉnh Hải Dương tới giữa tháng 2 năm 2021 đã xác định gần 700 người dương tính với Covid, hiện nay vẫn còn hàng ngàn người cách ly ở cả 12 huyện, chắc chắn sẽ còn phát hiện nhiều trường hợp đã nhiễm bệnh. Đó là sự cảnh báo nguy hiểm cho mỗi người chúng ta. Thủ tướng chính phủ đã họp khẩn cấp, cho thấy tính cấp bách trong việc đảm bảo an toàn cho quốc gia. Trong cuộc họp này, Thủ tướng chính phủ đã chỉ đạo các địa phương phải áp dụng các biện pháp phòng và chống Covid khẩn trương, quyết liệt theo chỉ thị 16 của Thủ tướng. Ngành y tế cũng đã hướng dẫn người dân các biện pháp phòng ngừa để chống lây lan trong cộng đồng, và tập trung lực lượng, nguồn lực để tích cực điều trị cho người bệnh. Vấn đề quan trọng hiện nay là chính quyền các địa phương không được chủ quan, phải làm hết trách nhiệm trong công tác chống dịch, đồng thời mọi người dân trong lúc này phải nhận thức được trách nhiệm đối với bản thân mình và đối với cộng đồng, chấp hành và thực hiện tốt phòng bệnh cho cá nhân và tự giác thực hiện các quy định của chính quyền và hướng dẫn của ngành y tế trong việc kiểm soát dịch bệnh. Tuy nhiên chính phủ cũng nhấn mạnh chống dịch quyết liệt nhưng phải bình tĩnh, chống dịch không làm ảnh hưởng tới sản xuất, ảnh hưởng tới phát triển kinh tế và an ninh xã hội.
Cả nước đang dồn sức chống dịch Covid. Với sự chỉ đạo quyết liệt của chính phủ, chính quyền các cấp, sự ủng hộ của toàn dân như hiện nay, chúng ta có niềm tin dịch bệnh Covid ở nước ta sẽ sớm được ngăn chặn.
