Tạp chí Phương Đông xin giới thiệu tới độc giả bản dịch tài liệu năm 1966 của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đã được giải mật, trong đó CIA cân nhắc các kịch bản Mỹ sẽ sử dụng đến vũ khí hạt nhân trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam, đồng thời đưa ra dự đoán về phản ứng của các quốc gia trên thế giới nếu “điều cấm kỵ suốt 20 năm qua bị phá vỡ”.
Điệp viên Liên Xô duy nhất sống một thời gian dài ở miền Nam Việt Nam trong suốt cuộc chiến tranh ở Việt Nam được biết đến cho đến nay là một bác sĩ lao phổi người Pháp. “Vụ án bác sĩ người Pháp” là một câu chuyện tình báo hấp dẫn trong chiến tranh Việt Nam nhưng vẫn ẩn chứa nhiều điều chưa được làm sáng tỏ.
Đây là câu hỏi dễ trả lời bởi vì đâu có dễ dàng gì mà nước Mỹ lại tham gia vào một cuộc chiến phải trả giá bằng hàng nghìn sinh mạng người Mỹ và hàng triệu, thực ra thì không thể đếm được, sinh mạng người Đông Dương. Hành động can dự như vậy đâu có dễ.
Tạp chí Phương Đông giới thiệu với độc giả một bản ghi nhớ do Văn phòng Ước tính Quốc gia (Office of National Estimates) gửi cho quyền Giám đốc Tình báo Trung ương ngày 28/8/1963. Đây có thể coi như bản thiết kế một Chính phủ mới nhằm thay thế Chính phủ Ngô Đình Diệm, với miêu tả tương đối chi tiết về nhân sự. Cùng với nhiều tài liệu giải mật khác, văn bản này cho thấy Hoa Kỳ đã nghiên cứu kỹ lưỡng và tìm cách can thiệp sâu vào Việt Nam như thế nào.
Đến năm 1966, CIA đã chuẩn bị sẵn sàng cho chiến tranh. Theo lệnh của Tổng thống Johnson, cơ quan này sẽ chuyển sự tập trung từ Castro và người Cuba sang một dân tộc còn cương quyết hơn: người Việt Nam.
Vấn đề sử dụng sức mạnh quân sự của Mỹ đã được nói đến rất nhiều trong những năm qua, song mặt trận tâm lý chiến dường như chưa có nhiều tài liệu nhắc tới. Tạp chí Phương Đông xin gửi tới bạn đọc bản dịch báo cáo Cố vấn An ninh Kissinger gửi Tổng thống Nixon về chiến dịch chiến tranh tâm lý đối với Việt Nam vào đầu tháng 6/1972
Chương I cuốn sách The Vietnam War: Opposing Viewpoints (Chiến tranh Việt Nam: Những quan điểm đối lập nhau) do William Dudley chủ biên, Greenhaven Press xuất bản năm 1998, đã trình bày hai lựa chọn đối lập mà Mỹ phải quyết định vào thời điểm năm 1945: “Mỹ nên ủng hộ một Việt Nam độc lập” hay “Mỹ không thể ủng hộ một Việt Nam độc lập dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản”.
Khi nói đến cuộc chiến tranh tâm lý mà nước Mỹ đã tiến hành tại Việt Nam, người ta không thể không nhắc đến Edward Lansdale (1908 - 1987), một sĩ quan Không quân Mỹ, một nhân viên CIA đi tiên phong trong các chiến dịch ngầm và chiến tranh tâm lý.
Trong cuốn sách “Tàn phá bởi chiến tranh” (War torn) xuất bản tại Mỹ năm 2002, 9 nữ phóng viên của các hãng tin Mỹ từng đến Việt Nam đưa tin về chiến tranh đã kể lại một cách thẳng thắn những trải nghiệm của họ khi còn là những phóng viên hiện trường trẻ tuổi sống và làm việc tại miền Nam Việt Nam thời chiến.
Có một câu nói nổi tiếng rằng: “Nếu bạn bắn vào quá khứ bằng súng ngắn, tương lai sẽ bắn bạn bằng súng thần công”. Chúng ta cần tôn trọng lịch sử, cũng như từng chi tiết lịch sử, không vì bất cứ lý do gì mà làm sai lệch sự kiện lịch sử.
Các tài liệu đã giải mật của Hoa Kỳ đều cho thấy Mỹ đã can dự một cách rất tinh vi vào diễn biến Hội nghị Geneve và cuối cùng chính là nước đã chủ trương phá hoại hiệp định, ngăn chặn Việt Nam tái thống nhất bằng biện pháp hoà bình.
