Với vị thế Buôn Ma Thuột là quê hương hạt cà phê Robusta ngon nhất thế giới, Việt Nam cần xác định xây dựng Buôn Ma Thuột trở thành “Điểm đến của cà phê thế giới”, trong nỗ lực đưa cà phê Việt Nam vào vị thế trung tâm trên bản đồ cà phê toàn cầu.
Năm 2024, lần đầu tiên xuất khẩu cà phê Việt Nam vượt hơn 5 tỷ USD, khẳng định vị thế là nhà cung cấp cà phê lớn thứ hai trên thế giới. Trong đó, Đắk Lắk – “Thủ phủ cà phê của Việt Nam”, đóng góp khoảng 18% kim ngạch xuất khẩu. Chỉ dẫn địa lý “Cà phê Buôn Ma Thuột” có mặt ở hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Từ những năm 2005, tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức các hoạt động quảng bá văn hóa cà phê, trong đó có 9 kỳ Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột. Năm 2022, thực hiện Kết luận số 67-KL/TW của Bộ Chính Trị, thành phố Buôn Ma Thuột đã triển khai đề án xây dựng Buôn Ma Thuột trở thành Thành phố Cà phê của thế giới.
Trong khuôn khổ Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 tổ chức vào tháng 3/2025 vừa qua, bà Vanusia Noguiera, Tổng Giám đốc Tổ chức Cà phê Thế giới (ICO) đã chia sẻ: “Hiện nay, giá cà phê Robusta liên tục tăng cao cho thấy nhu cầu ngày càng lớn trên toàn cầu. Việt Nam đang là cường quốc sản xuất, xuất khẩu cà phê Robusta lớn trên thế giới cần nâng cấp toàn diện, không chỉ trong sản xuất mà còn chú trọng ứng dụng công nghệ trong sản xuất, chế biến và tuân thủ các tiêu chuẩn phát triển bền vững để đáp ứng nhu cầu thị trường…”. Bà Vanusia Noguiera cũng gợi ý Việt Nam có thể tham khảo mô hình Úc, “nơi có vùng trồng cà phê được chuyển đổi sang mô hình phát triển du lịch, và đã phát triển những bất động sản du lịch từ cà phê, có giá trị gia tăng cao”.
Việt Nam thực tế đi theo hướng này. Các công trình, điểm đến đặc biệt của Buôn Ma Thuột như Thành phố cà phê, Bảo tàng thế giới cà phê, Làng cà phê, cùng tour du lịch cà phê đều là các sản phẩm được sáng tạo nhằm nâng tầm cà phê trở thành văn hóa, nghệ thuật. Bảo tàng thế giới cà phê, công trình biểu tượng của ngành cà phê Việt Nam là “bảo tàng độc nhất vô nhị” (Discovery), “nơi du khách có thể đắm chìm hoàn toàn trong văn hóa cà phê” (National Geographic). Các điểm đến này thu hút đông đảo du khách, người yêu cà phê trong nước và quốc tế đến trải nghiệm.
Từ năm 2012, tại diễn đàn Kinh tế thế giới (World Economic Forum), Nhà sáng lập, Chủ tịch Tập đoàn Trung Nguyên Legend đã trình bày “7 sáng kiến chung cho ngành cà phê toàn cầu” nhằm hiện thức hóa xây dựng Buôn Ma Thuột trở thành thủ phủ cà phê có vị thế trên toàn cầu, góp phần đem về 20 tỉ USD/năm cho ngành cà phê Việt Nam.
Trung Nguyên là doanh nghiệp đã có vai trò quan trọng nâng tầm vị thế cà phê Việt Nam. Theo Bloomberg, Trung Nguyên đã tiên phong “tạo ra làn sóng tiêu dùng cà phê Robusta Việt Nam trên toàn cầu”. Trong phim “The Tao of Coffee” do Warner Bros. Discovery phát sóng năm 2023, Trung Nguyên Legend được đánh giá là thương hiệu đi đầu trong “công cuộc thay đổi cái nhìn về cà phê Việt Nam trên trường quốc tế”.
Trong khuôn khổ Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột vừa qua, nhà máy cà phê Trung Nguyên Legend có quy mô lớn nhất Đông Nam Á cũng được động thổ. Nhà máy có vai trò đặc biệt trong việc định hình ngành cà phê Việt Nam khi tham gia vào chuỗi chế biến hết, chế biến sâu và chế biến tinh, tạo ra nguyên liệu giá trị cao đóng góp cho nhiều ngành công nghiệp khác. Bà Vanusia Noguiera, Tổng Giám đốc ICO, nhận định “đây là một hình mẫu cho sự phát triển bền vững, mang lại lợi ích cho người nông dân, cộng đồng và người tiêu dùng trên toàn thế giới”.
Trung Nguyên Legend đã tiên phong triển khai những dự án, sản phẩm nâng cao giá trị cà phê Robusta Buôn Ma Thuột. Đến nay, hơn 300 sản phẩm cà phê được sáng tạo từ cà phê Robusta Buôn Ma Thuột và hệ thống hơn 1.000 hàng quán cà phê đã được Trung Nguyên Legend xuất khẩu đến hơn 100 quốc gia, vùng lãnh thổ.
Theo Tổ chức Cà phê thế giới, nhu cầu cà phê Robusta đang được ưa chuộng bởi chất lượng thơm ngon, tính bền vững và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Robusta sẽ là “tương lai của ngành cà phê”. Trong đó, Buôn Ma Thuột, “quê hương hạt cà phê Robusta ngon nhất thế giới” và là “trái tim của nền văn hóa cà phê Việt Nam”, có vai trò trung tâm trong sự phát triển này. Hãng tin Bloomberg đã nhận định đúng,“khi Việt Nam và tương lai của cà phê ngày càng gắn kết, tách cà phê tiếp theo của bạn sẽ không bao giờ rời xa những hạt cà phê Robusta của Buôn Ma Thuột”.
Với nội lực của ngành cà phê Việt Nam, quyết tâm của chính phủ và nỗ lực của các doanh nghiệp như Trung Nguyên, Buôn Ma Thuột hoàn toàn có thể trở thành Điểm đến của cà phê thế giới và thực tế đang hiện thực hoá khát vọng này.■
P.V
