Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã có những chuyến công tác đặc biệt quan trọng tới châu Mỹ và châu Âu trong quãng thời gian cuối tháng 9, đầu tháng 10 năm 2024. Những chuyến đi này của lãnh đạo Đảng và Nhà nước mang dấu ấn lịch sử cho nền ngoại giao nước nhà và khẳng định vị thế của Việt Nam trong kỷ nguyên phát triển mới.
Nửa cuối tháng 9, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã có gần 50 hoạt động song phương và đa phương trong chuyến công tác tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai, Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 79. Đây là chuyến công tác đối ngoại đa phương đầu tiên của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm trên cương vị mới. Tại Mỹ, ông cũng đã có những cuộc gặp chính thức với Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, Tổng Thư ký Liên hợp quốc, Chủ tịch Cộng đồng châu Âu và nhiều nhà lãnh đạo khác trên thế giới. Bên lề cuộc họp chính, ông cũng đã có 27 hoạt động gặp gỡ, tiếp xúc với các quan chức, cựu quan chức chính quyền, quốc hội, cộng đồng doanh nghiệp, bạn bè, chuyên gia, học giả, sinh viên và kiều bào Việt Nam tại Mỹ. Thông qua các hoạt động này, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đã chuyển tải thông điệp mạnh mẽ ở cấp cao nhất về đường lối đối ngoại của Việt Nam, thể hiện khát vọng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thể hiện mong muốn cùng các nước giải quyết thách thức toàn cầu.
Ngay sau đó, đầu tháng 10, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và đoàn Việt Nam đã có gần 80 hoạt động phong phú, đa dạng trên cả bình diện song phương và đa phương trong chuyến công du Mông Cổ, Ireland, Pháp và dự Hội nghị Cấp cao Pháp ngữ. Đây là lần đầu tiên lãnh đạo cấp cao nhất của Việt Nam tham dự hội nghị Cộng đồng Pháp ngữ, là cột mốc mới, khẳng định cam kết của Việt Nam với sự phát triển của Cộng đồng Pháp ngữ. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước sau đó đã thăm chính thức Pháp, hội đàm với Tổng thống Emmanuel Macron. Trong khuôn khổ chuyến thăm này, Việt – Pháp đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện.
Từ loạt công tác nước ngoài đặc biệt quan trọng nói trên, có thể rút ra một số kết luận mang tính tổng quát.
Thứ nhất, vị thế của Việt Nam đã được khẳng định và nâng lên một tầm mức mới.
Đúng như Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn đã phát biểu, “Thông qua việc thu xếp chương trình, lễ tân, có thể thấy Mỹ rất coi trọng chuyến công tác của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, với sự tiếp đón trọng thị, nhất là việc thu xếp trang trọng cuộc hội đàm giữa Tổng thống Joe Biden và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm. Điều này cho thấy Mỹ thực sự tôn trọng thể chế chính trị Việt Nam, tôn trọng vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và mong muốn phát triển hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện”.
Thực tế, trong cuộc gặp với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, Tổng thống Biden một lần nữa khẳng định Mỹ ủng hộ một Việt Nam “mạnh, độc lập, tự cường và thịnh vượng” và sẽ tiếp tục thúc đẩy quan hệ đối tác giữa hai nước trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thể chế chính trị của nhau, để quan hệ Mỹ – Việt Nam tiếp tục là hình mẫu cho sự hàn gắn và hợp tác kiến tạo tương lai.
Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cũng dành “những tình cảm hết sức đặc biệt” cho Việt Nam. Ông đánh giá cao vai trò, vị thế và thành tựu phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam, cho rằng Việt Nam đóng góp tích cực ở những cơ quan quan trọng, lĩnh vực hoạt động Liên hợp quốc, đặc biệt là gìn giữ hòa bình và triển khai Mục tiêu phát triển bền vững, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng công bằng.
Chủ tịch Cộng đồng châu Âu EC khẳng định Việt Nam là một trong những đối tác chủ chốt của EU trong triển khai Chiến lược hợp tác với khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương; đề nghị hai bên sớm nâng cấp quan hệ, làm cơ sở thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả hơn, đặc biệt là hợp tác trong khuôn khổ Sáng kiến Cửa ngõ toàn cầu của EU.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc gặp với Chủ tịch nước Tô Lâm cũng đánh giá cao lập trường của Việt Nam, luôn coi trọng quan hệ hữu nghị truyền thống với Ukraine, cũng như quan điểm trước sau như một của Việt Nam rằng các nước phải tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau theo quy định của Hiến chương Liên hợp quốc.
Lãnh đạo Pháp cũng đã nhấn mạnh mong muốn tăng cường quan hệ đối tác với Việt Nam, theo lời Đại sứ Cộng hoà Pháp, Việt Nam là “quốc gia có vị trí rất quan trọng ở châu Á, đất nước mà chúng tôi có nhiều gắn bó về mặt lịch sử, về mối liên hệ trong khuôn khổ Pháp ngữ”. Đích thân Bộ trưởng Tư pháp Didier Migaud cùng các quan chức cấp cao khác đã tới sân bay đón đoàn Việt Nam. Việc Pháp đã trở thành nước đầu tiên trong Liên minh châu Âu (EU) thiết lập quan hệ mới, đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam, cho thấy quốc gia chủ chốt của châu Âu này đặc biệt coi trọng vị thế chiến lược của Việt Nam trên trường quốc tế hiện nay.
Lãnh đạo các nước Cuba, Mông Cổ, Ireland cũng dành cho Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và đoàn Việt Nam sự đón tiếp trọng thị, tình cảm và đưa ra tuyên bố chung khẳng định tiếp tục củng cố mối quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện giữa hai bên.
Như vậy, qua hai loạt công tác đặc biệt tới châu Âu và châu Mỹ, có thể thấy vị thế của Việt Nam đã được khẳng định trong quan hệ quốc tế. Các cường quốc dù theo bất kỳ thể chế chính trị nào cũng khẳng định tôn trọng sự độc lập, tiềm lực và sự phát triển mạnh mẽ của Việt Nam, mong muốn hợp tác với Việt Nam để tăng cường sức mạnh và ảnh hưởng quốc tế.
Thứ hai, có thể thấy qua các chuyến thăm quan trọng này, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã gửi tới quốc tế một thông điệp rõ ràng: Việt Nam đang đứng trước khởi điểm lịch sử mới, kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Trong kỷ nguyên này, Việt Nam sẽ tiếp tục kiên định thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, yêu chuộng hòa bình, tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc, và sẽ là một thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.
Tại Mỹ, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã khẳng định trong kỷ nguyên mới, Việt Nam coi Mỹ là đối tác có tầm quan trọng chiến lược và bày tỏ tin tưởng rằng quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt – Mỹ sẽ tiếp tục duy trì đà phát triển ổn định, lâu dài. Tổng Bí thư đã chia sẻ về “kỷ nguyên vươn mình” tại Đại học Columbia. Tại ngôi trường với bề dày 270 năm, từng đào tạo 4 Tổng thống Mỹ, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã khẳng định: “Việt Nam đang đứng trước khởi điểm lịch sử mới, kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc Đổi mới là tiền đề để dân tộc Việt Nam tin tưởng vào tương lai phía trước”. Ông nhắc lại lịch sử đất nước, từ thân phận nô lệ, bị chiến tranh tàn phá, Việt Nam đã giành lại độc lập và ngày nay khẳng định vị trí của một nền kinh tế phát triển năng động với quy mô của nền kinh tế và thương mại lần lượt ở top 40 và 20 trên thế giới. Từ chỗ bị bao vây cô lập, Việt Nam ngày nay có quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia, có quan hệ Đối tác Chiến lược và Đối tác Toàn diện với 30 nước, trong đó có tất cả các nước lớn và toàn bộ 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Ông đã có những gợi mở chân tình: “Con đường phát triển của Việt Nam không thể tách rời xu thế chung của thế giới và nền văn minh nhân loại. Truyền thống của người Việt Nam là “giàu vì bạn”. Chúng tôi không thể thực hiện các mục tiêu nếu thiếu sự đoàn kết quốc tế trong sáng, sự ủng hộ quý báu và hợp tác hiệu quả của cộng đồng quốc tế. Thành công của chúng tôi là thành công của các bạn”. Quan trọng hơn, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm khẳng định với thế và lực mới của đất nước, Việt Nam quyết tâm thực hiện hiệu quả ngoại giao thời đại mới, sẵn sàng đóng góp trách nhiệm một cách chủ động, tích cực hơn vào nền chính trị thế giới, kinh tế toàn cầu và văn minh nhân loại”. Như vậy, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đã xác định một vai trò lớn hơn của Việt Nam trên trường quốc tế với vị thế mới đã được khẳng định của đất nước.
Thứ ba, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã gửi tới cộng đồng quốc tế quan điểm nhất quán của Việt Nam là tranh chấp chỉ có thể giải quyết bằng biện pháp hoà bình và phát triển có thể đạt được thông qua hợp tác khoa học – công nghệ trong đó con người cần được đặt ở trung tâm.
Ở vào thời điểm chiến tranh đang lan rộng ở châu Âu và Trung Đông, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước khẳng định trong bài phát biểu ở Hội nghị Thượng đỉnh Liên hợp quốc: “Trong giai đoạn mang tính bước ngoặt này, chúng ta càng cần phải tăng cường đoàn kết, hợp tác và tôn trọng lẫn nhau, tuân thủ luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc, giải quyết các bất đồng, tranh chấp bằng biện pháp hòa bình. Các nước lớn cần hành xử có trách nhiệm, chia sẻ thành tựu chung trong nghiên cứu khoa học – công nghệ để cùng phát triển”.
Trong cuộc gặp với lãnh đạo Hoa Kỳ và Ukraine, nhà lãnh đạo Việt Nam cũng đã nêu quan ngại về tình hình xung đột hiện nay, kêu gọi chấm dứt xung đột, khôi phục hòa bình, bảo vệ an ninh, an toàn của người dân và các cơ sở hạ tầng thiết yếu. Ông tuyên bố giải pháp hoà bình phải phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc, bao gồm tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các nước, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, có tính đến lợi ích chính đáng của các bên liên quan, tránh gây tổn thất cho thường dân. Việt Nam sẽ sẵn sàng đóng góp vào quá trình thúc đẩy đối thoại, tìm kiếm giải pháp để sớm có hòa bình, ổn định ở các khu vực và trên thế giới, sẵn sàng cùng cộng đồng quốc tế hỗ trợ công cuộc tái thiết tại Ukraine.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng đã nhấn mạnh khái niệm coi con người là trung tâm của mọi nỗ lực phát triển bền vững của thế giới. Lợi ích của con người vừa ở vị trí trung tâm vừa là đích đến cao nhất. Quan trọng hơn, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đã không chỉ đề cập tới kỷ nguyên mới của Việt Nam, mà đã nhắc tới kỷ nguyên mới của thế giới, nơi hoà bình và thịnh vượng phải được coi là mục tiêu tối hậu. Ông nói: “Chúng ta đang đứng trước cơ hội lịch sử để đưa thế giới bước vào thời đại mới, kỷ nguyên phát triển mới tốt đẹp hơn, vì sự phát triển tiến bộ, công bằng xã hội, vì cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc của người dân khi chúng ta thống nhất nhận thức cùng hành động, cùng nỗ lực và hợp tác chặt chẽ hiệu quả”.
Tổng kết lại có thể thấy, các chuyến công du với lịch trình dày đặc của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã mang lại hiệu quả to lớn, tái khẳng định vị thế mạnh mẽ của đất nước trên trường quốc tế, đồng thời gửi tới thế giới thông điệp về một Việt Nam trong kỷ nguyên mới, một quốc gia đang trên con đường vươn tới thịnh vượng không chỉ cho dân tộc mình mà còn đóng góp vào tương lai chung của nhân loại. Đây lại một lần nữa là thành công to lớn của ngoại giao Việt Nam, đồng thời ghi dấu ấn của lãnh đạo Việt Nam trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.■
