Đã thành thông lệ, cứ vào ngày 12 tháng 7 hàng năm, chúng ta lại kỉ niệm Ngày truyền thống lực lượng An ninh nhân dân Việt Nam anh hùng. Ngày kỉ niệm lịch sử này có ý nghĩa rất quan trọng với lực lượng An ninh. Không chỉ tạo cơ hội cho chúng ta nhớ tới đồng đội, đồng chí, những người đã cùng kề vai sát cánh trong suốt cuộc hành trình bảo vệ an ninh quốc gia, sự kiện trọng đại này còn giúp mỗi người trong chúng ta được ôn lại những chặng đường lịch sử oanh liệt, vẻ vang mà ngành An ninh đã trải qua, đi cùng những thành tựu, cống hiến to lớn của lực lượng An ninh trong sự nghiệp bảo vệ Đảng, chính quyền và xây dựng đất nước.
Thật khó để diễn tả hết cảm xúc về những gì đã qua và sự hy sinh, cống hiến của lực lượng An ninh nhân dân Việt Nam anh hùng. Chúng ta tự hào về các nhà lãnh đạo an ninh tiền bối – những con người đã làm nên lịch sử, kiến tạo những kỳ tích ngay từ những ngày đầu lập nước, giành chính quyền. Chính những nhà lãnh đạo tiền bối dày dặn kinh nghiệm, quả cảm, quyết đoán ấy đã đập tan hành động chống phá, âm mưu đảo chính của các tổ chức phản cách mạng. Vào ngày 12/07/1946 lịch sử, họ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ chính quyền non trẻ; đảm bảo cho các hoạt động ra mắt chính quyền cách mạng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa diễn ra thành công. Cũng từ dó, ngày 12/7/1946 là mốc son lịch sử và trở thành ngày truyền thống của lực lượng An ninh nhân dân Việt Nam.
Nhiều năm sau đó, các vị lãnh đạo cách mạng tiền bối – những lá cờ đầu của lực lượng An ninh nhân dân Việt Nam – đã lập nên nhiều chiến công, góp phần vào thắng lợi to lớn của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Từ kinh nghiệm sống tạo nên những phương thức hoạt động, hình thành nên những biện pháp, phương thức, phương châm đánh địch, cộng với sự nhiệt tình cách mạng, sự mưu trí dũng cảm, bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí tấn công, họ đã thực hiện thành công nhiều vụ chống càn của Pháp, diệt trừ Việt gian, xây dựng được các căn cứ vững chắc bảo vệ Hồ Chủ tịch, lãnh đạo Đảng, Chính phủ và cơ quan đầu não kháng chiến. Lực lượng An ninh của ta thời đó đã luồn sâu trong vùng địch, thu thập tin tức phục vụ cho các chiến dịch quan trọng như Thu – Đông (1947), Đông – Xuân (1950), và góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lẫy lừng, chấm dứt sự cai trị gần 100 năm của thực dân Pháp.
Khi đất nước bước vào thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, lớp cán bộ an ninh tiền bối đã tiếp tục lập nhiều chiến công quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, phá những vụ án gián điệp cài lại, góp phần xóa sổ mạng lưới tình báo Mỹ cài lại ở miền Bắc trước khi chúng rút vào phía Nam vào đầu những năm 1960. Lực lượng An ninh đã giăng lưới bắt hàng chục toán gián điệp, biệt kích, ngăn chặn sớm các âm mưu xâm nhập phá hoại miền Bắc, cung cấp thông tin quan trọng về chiến lược, chính sách, kế hoạch tác chiến của Mỹ – Ngụy, góp phần quan trọng trong việc tham mưu cho Trung ương Đảng có phương án bảo vệ miền Bắc, đồng thời phục vụ cho cuộc kháng chiến ở miền Nam.
Trong cuộc chống chiến tranh phá hoại bằng không quân ở miền Bắc giữa những năm 1960-1970, lực lượng an ninh đã phối kết hợp với các lực lượng khác, chiến đấu kiên cường bảo vệ an toàn cơ quan đầu não của Đảng, Nhà nước, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, bảo vệ an toàn cho các chiến dịch lớn chi viện cho miền Nam. Lực lượng An ninh đã bảo vệ an toàn cho các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước hoạt động trên các địa bàn và nhiều chính khách quốc tế. Lực lượng An ninh cũng đóng vai trò quan trọng đảm bảo an toàn thông tin liên lạc phục vụ sự chỉ đạo của Bác Hồ, Trung ương Đảng đối với cách mạng miền Nam.
Trong cuộc kháng chiến ở miền Nam, lực lượng An ninh miền Bắc đã chi viện hàng nghìn cán bộ cho chiến trường miền Nam. Họ là những cán bộ ưu tú, có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm dày dặn. Chính họ đã phát huy tốt ở chiến trường, tiến hành các hoạt động tình báo, điệp báo, biệt động nhằm hỗ trợ cho quân sự, bảo vệ căn cứ kháng chiến miền Nam; cùng với lực lượng An ninh miền Nam xây dựng các đơn vị vũ trang an ninh, lực lượng nòng cốt bám sát địch, thực hiện nhiều vụ tập kích, đánh phá ngay trong lòng địch, thu thập được nhiều thông tin tình báo phục vụ công tác chỉ đạo kế hoạch tác chiến, gây nhiều tổn thất nặng nề cho địch. Vụ nổ mìn ở Đại sứ quán Mỹ tại Sài Gòn là một trong những chiến công vang dội của lực lượng An ninh miền Nam. Lực lượng vũ trang An ninh góp phần xây dựng nhiều cơ sở cách mạng ngay tại khu vực địch kiểm soát, cung cấp thông tin tình báo chính xác, nhanh chóng, hiệu quả. Lực lượng An ninh miền Nam, từ An ninh Cục, An ninh Khu tạo nên hệ thống chỉ huy an ninh tỏa khắp toàn miền Nam, vừa đánh địch vừa bảo vệ Trung ương Cục miền Nam và cán bộ chỉ huy ở các khu kháng chiến an toàn, bảo toàn được lực lượng cách mạng, phục vụ cho Trung ương Đảng chỉ đạo cuộc kháng chiến ở miền Nam trong suốt 20 năm đầy khó khăn, phức tạp. Chiến công của lực lượng An ninh miền Nam tạo nên sức mạnh của cả nước, góp phần vào thắng lợi vẻ vang 30/04/1975 giành lại độc lập dân tộc, thống nhất đất nước.
Sau ngày giải phóng, đất nước vừa thống nhất, những cán bộ an ninh đang có mặt tại đây là chứng nhân trong sự kiện an ninh thuộc thời kì này. Các đồng chí đã trực tiếp thực hiện nhiều nhiệm vụ bảo vệ an ninh đất nước dưới sự lãnh đạo chặt chẽ của Đảng và lãnh đạo Bộ Công an. Chúng ta đã đập tan các nhóm phản động, tàn dư của quân Ngụy và nhiều nhóm phản động khác, bắt giữ nhiều tên tình báo gián điệp do Mỹ cài đặt. Lực lượng An ninh đã tiến hành khai thác hàng trăm ngàn đối tượng là tướng, tá Ngụy, thu thập được nhiều thông tin phục vụ an ninh quốc gia; cảm hóa, giáo dục nhiều sĩ quan Ngụy từ bỏ chống đối cách mạng, quản lý, giúp đỡ họ trong cuộc sống khi họ trở về quê hương, đoàn tụ với gia đình. Chúng ta cũng đã góp phần rất quan trọng đập tan hàng trăm vụ gián điệp biệt kích xâm nhập qua biên giới, bắt và tiêu diệt hàng nghìn tên do lực lượng tình báo nước ngoài hỗ trợ, đồng thời triệt phá nhiều ổ, nhóm chống đối trong và ngoài nước; chủ động bố trí thế trận, đảm bảo đất nước không bị tấn công khủng bố từ các phần tử lưu vong. Với ý thức phòng ngừa và tấn công từ xa, chúng ta cũng đã chủ động tác động mạnh mẽ, tích cực tới các cơ quan tình báo nước ngoài nhằm giảm sự đối đầu căng thẳng, góp phần tháo gỡ sự cô lập, bao vây cấm vận, phong tỏa của Mỹ và các nước phương Tây trong suốt thời kì đỉnh điểm của Chiến tranh lạnh. Chúng ta cũng đã tiếp tục phát huy sức mạnh của mình để thiết lập quan hệ hợp tác tình báo, phản gián, tiến hành hoạt động trên hành lang biên giới, thu thập nhiều thông tin về âm mưu hoạt động của bọn Pol Pot phục vụ cho cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Tây – Nam và biên giới phía Bắc của Tổ quốc.
Đầu năm 1979, lực lượng An ninh đã cử hàng trăm lượt cán bộ sang Campuchia và Lào và đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giúp bạn, góp phần đảm bảo an ninh của hai nước. Thực hiện nhiệm vụ đó, một số đồng chí đã hi sinh trên đất bạn, để lại hình ảnh tốt đẹp về tình hữu nghị đối với chính phủ và nhân dân bạn.
Sau khi Liên Xô và hệ thống XHCN sụp đổ, tạo ra áp lực rất lớn tới sự tồn tại của chế độ ở nước ta, lực lượng An ninh đã thi hành nhiều biện pháp bảo vệ Đảng và chính quyền, đấu tranh quyết liệt với các thành phần có khuynh hướng đối lập, đòi đa nguyên đa đảng, giữ vững trận địa tư tưởng và củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân đối với Đảng. Trong giai đoạn này, chúng ta đã cung cấp kịp thời các thông tin về những âm mưu, tính toán, tham vọng của các nước lớn, từ đó làm tốt công tác tham mưu cho Đảng, Nhà nước trong nhiều lĩnh vực của quốc gia, đặc biệt là ngoại giao, kinh tế, quân sự, kế hoạch chuẩn bị rút quân khỏi Campuchia, thành lập chính phủ nhiều thành phần tại quốc gia này trước áp lực của các nước lớn. Lực lượng An ninh cũng góp phần quan trọng vào việc cải thiện quan hệ với Trung Quốc, bình thường hóa quan hệ với Mỹ ở thập niên 90. Đây là một bước rất quan trọng trong việc phá vỡ hoàn toàn thế bao vây, cấm vận, mở ra bước đi mới cho đất nước trên con đường đổi mới, phát triển kinh tế để không bị tụt hậu và thoát nghèo đói.
Bước vào thời kỳ hội nhập quốc tế, mở cửa với thế giới bên ngoài theo xu hướng đa phương hóa, đa dạng hóa, làm bạn với các nước, đất nước ta mở cửa, tạo ra cơ hội thuận lợi mới để phát triển; song đây cũng chính là một trong những thời kỳ khó khăn, phức tạp nhất, chúng ta phải chịu rất nhiều áp lực, đặc biệt là những điều kiện của Mỹ và các nước phương Tây gây áp lực với nước ta để chuyển hóa chế độ chính trị, nhất là vấn đề về dân chủ, nhân quyền, kinh tế thị trường… Để đối phó với những áp lực này, đội ngũ những người bảo vệ an ninh quốc gia đã chủ động đổi mới, bứt phá trong tư duy, phương thức hành động và rèn luyện cho mình một bản lĩnh chính trị vững vàng và linh hoạt để xử lý tốt những vấn đề phức tạp mà các nước phương Tây công kích, áp đặt; đồng thời kiên quyết đấu tranh xóa bỏ những nhân tố dẫn đến tình trạng bất ổn định từ các nhóm cơ hội, chính trị mang danh cấp tiến và những mâu thuẫn trong tôn giáo, dân tộc; loại trừ, ngăn chặn những mưu đồ kích động biểu tình, bạo loạn và thành lập tổ chức chính trị chống Nhà nước.
Chúng ta đã tăng cường biện pháp nghiệp vụ, phá tan nhiều âm mưu, hoạt động tình báo, gián điệp của các nước đối với nước ta dưới nhiều hình thức, từ bí mật tới công khai, đặc biệt thông qua ngoại giao, kinh tế, xâm nhập bí mật qua biên giới. Trong nhiều năm từ thập kỷ 90 thế kỷ XX đến đầu thế kỷ XXI, chúng ta đã vô hiệu hóa và xóa bỏ gần như cơ bản mạng lưới gián điệp ở nước ta. Đây là chiến công hiển hách nhất của lực lượng Phản gián sau chiến công tiêu diệt các toán biệt kích vũ trang vào những năm 80.
Cũng trong thời kì này, chúng ta đã đổi mới toàn diện lực lượng An ninh cho phù hợp với tình hình mới, chỉnh đốn những yếu kém, cách nhìn cũ, trong đó nhìn nhận lại về đối tác, đối tượng; đổi mới hệ thống nghiệp vụ an ninh như các biện pháp, đối sách, chính sách an ninh… sao cho phù hợp với sự phát triển của đất nước. Chúng ta cũng đã đổi mới chính sách xuất nhập cảnh, tạo điều kiện cho công nhân Việt Nam ra nước ngoài được thuận tiện nhất, giảm bớt nhiều thủ tục cũ thời kì bao cấp; chúng ta cũng đàm phán với Cao ủy Liên Hiệp quốc về Người tị nạn (UNHCR), đã tiếp nhận hàng trăm ngàn người vượt biên bị kẹt ở nước ngoài về nước, tạo điều kiện cho họ ổn định làm ăn, sinh sống. Không những thế, lực lượng An ninh còn góp phần vào thành công của các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ, thực hiện giải quyết cho công dân Việt Nam xuất cảnh sang Mỹ theo chương trình ra đi, đoàn tụ gia đình có trật tự (ODP)… giải tỏa căng thẳng trong quan hệ với các nước phương Tây. Đối với các vấn đề về ngoại giao với các nước láng giềng, chúng ta cũng đã giải quyết tốt các nhiệm vụ quan trọng về hợp tác an ninh, chống tội phạm, xây dựng biên giới hữu nghị, phục vụ cho việc hoạch định, cắm mốc, phân định biên giới với Lào, Trung Quốc, Campuchia đã hoàn thành cơ bản.
Trong bối cảnh mở cửa, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, lực lượng An ninh đã trở thành lực lượng nòng cốt, có đóng góp rất quan trọng trong việc giải quyết những mâu thuẫn về đất đai, quy hoạch; đồng thời hỗ trợ cho các thành phần kinh tế tư nhân tham gia vào các chương trình phát triển kinh tế của đất nước. Trong vòng gần 40 năm, kể từ thời kì Đổi mới đến nay, chúng ta đã góp phần giải quyết hàng chục nghìn vụ khiếu kiện của nông dân ở khắp các tỉnh, thành phố, đáp ứng được quyền lợi của người nông dân và hỗ trợ đắc lực cho các doanh nghiệp, ban quản lý các dự án, khu đô thị… trên cả nước. Song chúng ta cũng phát hiện kịp thời những vụ gian lận, trốn thuế, cố ý làm trái, thu lại nhiều tiền và tài sản cho Nhà nước, thực hiện tốt tư tưởng chỉ đạo của Chính phủ, “đánh được tội phạm, song phải đảm bảo sản xuất ổn định và ổn định chính trị xã hội”.
Lực lượng An ninh cũng đã giải quyết một số vụ bạo loạn, chống phá Nhà nước, phá tan những âm mưu, hoạt động gây rối, phá hoại của bọn phản động FULRO ở Tây Nguyên, trong người Mông ở Tây Bắc, trong người Khơ-me ở Tây Nam Bộ… đặc biệt là các hoạt động chống phá cực đoan của các tín đồ Thiên Chúa giáo, Tin lành, Phật giáo, tuân thủ đúng Pháp lệnh và chính sách tôn giáo; từ đó đem lại bình yên cho đất nước, ổn định tình hình chính trị, xã hội. Mọi tôn giáo được tự do hoạt động trong khuôn khổ pháp luật.
Lực lượng An ninh đóng góp lớn trong việc cung cấp các thông tin chính xác, chân thực và đề xuất với Đảng, Nhà nước phục vụ kịp thời việc đàm phán về chủ quyền, lãnh thổ ở Biển Đông, giải quyết tốt tranh chấp chủ quyền lãnh thổ với Trung Quốc, chủ động xử lý các cuộc biểu tình căng thẳng đòi chủ quyền biển đảo bị nước ngoài chiếm giữ trái phép, giữ vững ổn định chính trị, ngoại giao, hòa bình ở khu vực.
Trong lĩnh vực đấu tranh với thách thức an ninh phi truyền thống, lực lượng Anh ninh đã chủ động phòng ngừa tốt, loại trừ và ngăn chặn nhiều vụ khủng bố, đảm bảo an ninh lương thực, môi trường, tiền tệ, bảo vệ sự phát triển ổn định của nền kinh tế, tránh rủi ro cho các tập đoàn trong và ngoài nước; đặc biệt kiểm soát và đấu tranh có hiệu quả với các hoạt động kích động chống phá trên mạng Internet và gây nhiều thông tin xấu đối với xã hội.
Ngoài những hoạt động nói trên, trong công tác tham mưu cho Đảng, lực lượng An ninh cũng đóng vai trò rất quan trọng đề xuất với Đảng, Nhà nước ra nhiều nghị quyết, chỉ thị về đảm bảo an ninh quốc gia; đặc biệt là các nghị quyết về Chiến lược an ninh quốc gia, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, ban hành Luật An ninh quốc gia, tạo được sự nhất trí trong toàn Đảng toàn dân, nhận thức được những vấn đề cơ bản để bảo vệ an ninh đất nước.
Chúng ta cũng mở rộng quan hệ với an ninh các nước láng giềng, các nước lớn trong việc hợp tác đấu tranh chống tội phạm, trao đổi thông tin tình báo theo yêu cầu của từng nước, huy động tận dụng tiềm lực an ninh của các nước, nhất là đối với Trung Quốc, Nga, Mỹ…và các nước trong khối ASEAN.
Trong cuộc đấu tranh này, lực lượng An ninh đã xây dựng được một tiềm lực hùng mạnh với đội ngũ an ninh hùng hậu, tinh nhuệ, được trang bị phương tiện kỹ thuật hiện đại, tiên tiến nhất, tạo cho lực lượng tình báo, phản gián một tiềm lực và sức mạnh mới, nhất là phát triển an ninh mạng, sử dụng các công nghệ an ninh mới, phù hợp với sự phát triển của thời đại. Nhờ đó, chúng ta đã kịp thời nắm bắt được tình hình đối phương, linh hoạt trong chiến đấu, chủ động xử lý các tình huống phức tạp.
Như vậy, lực lượng An ninh trải qua bao thăng trầm, đã ngày càng vững mạnh về chính trị, tinh thông nghiệp vụ, hết lòng vì Tổ quốc và Nhân dân. Xuyên suốt lịch sử phát triển của mình, hàng trăm cán bộ chiến sĩ an ninh đã anh dũng hi sinh quên mình vì Tổ quốc; sống, chiến đấu và xả thân cho lý tưởng của Đảng, của Bác hồ, tất cả vì quyền lợi quốc gia, dân tộc, thực hiện sứ mệnh thiêng liêng mà Tổ quốc và nhân dân đã gửi gắm, giao phó. Trong công cuộc chiến đấu thầm lặng ấy, lực lượng An ninh nhân dân Việt Nam đã trưởng thành đầy vẻ vang và đã sản sinh nhiều tấm gương anh dũng; nhiều vị chỉ huy được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Đây là những thành quả, niềm tự hào cho tất cả những nỗ lực, hi sinh của lực lượng An ninh vì sự nghiệp bảo vệ an ninh của Tổ quốc.
Thật khó để có thể kể hết được những thành tựu và chiến công mang ý nghĩa lịch sử cùng với những hi sinh của lực lượng An ninh, một lực lượng đặc biệt của Đảng và của Nhân dân trong suốt 79 năm qua. Bài viết này chỉ điểm lại những dấu mốc cơ bản để mỗi đồng chí đã hoạt động trong ngành An ninh nhân dân Việt Nam có dịp ôn lại truyền thống và tôn vinh các bậc tiền bối, tự hào vì những nhiệm vụ mà thế hệ chúng ta đã hoàn thành, từ đó thấy được toàn bộ những cống hiến, đóng góp to lớn của mỗi chúng ta, của lực lượng An ninh cho công cuộc giành độc lập, bảo vệ chủ quyền, đảm bảo sự ổn định, hòa bình và phát triển của đất nước. Chúng ta hoàn toàn có quyền tự hào, lạc quan, tin tưởng vào sự nghiệp vẻ vang của ngành An ninh, tin chắc những giá trị lịch sử này sẽ được trường tồn, là động lực cho tới các thế hệ tiếp theo. Những chiến sĩ ngày nay và mai sau sẽ còn tiếp tục lập nhiều chiến công vang dội hơn nữa trong công cuộc bảo vệ An ninh Tổ quốc. Nhân bài viết này, xin gửi lời tri ân sâu sắc tới tất cả các chiến sĩ an ninh ở nhiều thế hệ, đến từ mọi miền cả nước, tuy không có dịp gặp mặt nhau nhưng tin rằng họ đã, đang và sẽ tiếp tục cống hiến cho ngành An ninh nói riêng và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc nói chung và hướng về ngày truyền thống lịch sử này.
Cảm ơn những người đã hoạt động trong lực lượng An ninh, đã một thời vào sinh ra tử, sống và chiến đấu trong suốt những chặng đường lịch sử đã qua. Chúng ta sẽ không bao giờ xa vắng tình đồng chí, đồng đội, tin tưởng nhau, thấu hiểu hoàn cảnh của nhau, cùng nhau vượt qua những khó khăn trong cuộc sống, hòa mình vào cuộc sống của mọi người dân và đón mừng thành tựu của đất nước, sống xứng đáng với những giá trị cao đẹp của người sĩ quan An ninh nhân dân Việt Nam được tôi rèn cho tới phút cuối của cuộc đời.■
Thượng tướng Nguyễn Văn Hưởng
