Chuyện gián điệp thường được kể ở thì qua khứ, vì lý do ít cơ quan tình báo công khai hoạt động của mình, sợ lộ bí mật. Tuy nhiên, với công nghệ hiện đại và cố gắng của các phóng viên điều tra, nhiều chi tiết của các hoạt động gián điệp đã được đưa ra công khai. Điều này đặc biệt đúng với cuộc tấn công Hezbollah bằng máy nhắn tin và máy bộ đàm ngày 17 và 18/9 vừa qua.
Đầu năm 2022, có lời chào hàng bán máy nhắn tin cho Hezbollah. Đây cũng là thời điểm hoàn toàn thích hợp. Nghi ngờ Israel đã thâm nhập được vào hệ thống điện thoại di động của Li Băng, lãnh đạo Hezbollah đã lệnh phải tìm phương tiện liên lạc an toàn hơn. Máy nhắn tin được chọn vì không có định vị trong máy.
Máy nhắn tin AR924 được chọn vì tuy hơi to nhưng lại chắc chắn, và chịu được va đập. Đây là máy nhắn tin sử dụng tốt trong điều kiện chiến trường do không thấm nước. Máy còn có thể sử dụng được hàng tháng không cần sạc pin do có pin khổ to. Lãnh đạo Hezbollah có ấn tượng tốt với máy nhắn tin này, mua và phân phát cho các thành viên của mình vào mùa hè năm 2022.
Không thành viên Hezbollah sử dụng máy nhắn tin nào lại có thể nghĩ rằng những máy nhắn tin này lại là vũ khí được chế tạo bởi Israel. Vụ nổ là kết qủa của nhiều năm lên kế hoạch của Cơ quan tình báo Israel Mossad và hoạt động của một loạt điệp viên ở nhiều nước.
Trong nhiều năm, Mossad đã dùng công nghệ cao và điệp viên của mình thâm nhập Hezbollah. Lãnh đạo Hezbollah lo ngại hệ thống thông tin liên lạc của mình bị xâm nhập. Họ sợ rằng ngay cả điện thoại di động bình thường cũng có thể bị biến thành phương tiện nghe trộm và truy vết. Do vậy, họ phải tìm ra phương tiện liên lạc an toàn thay điện thoại di động. Quan chức Hezbollah tìm cách mua hệ thống liên lạc điện tử không thể bị xâm nhập. Mossad biết điều này và đã thiết lập hệ thống bán hàng dẫn dắt Hezbollah mua máy của chính mình thiết kế và sản xuất.
Theo các quan chức Israel và Mỹ, ý tưởng đặt bom vào thiết bị liên lạc được thực hiện cách đây gần một thập kỷ. Phần đầu của kế hoạch là đưa được máy bộ đàm vào Li Băng năm 2015. Máy bộ đàm này có pin khổ to, một lượng nhỏ thuốc nổ được giấu kỹ và hệ thống truyền nối với Mossad ở Israel. Trong suốt 9 năm, Israel bằng lòng với nghe trộm liên lạc của Hezbollah.
Cơ hội mới đã đến vào đầu năm 2022, khi Hezbollah tìm kiếm phương tiện liên lạc an toàn hơn, máy nhắn tin. Hezbollah nhận được lời chào hàng máy nhắn tin nhãn hiệu Gold Apollo (xuất xứ từ Đài Loan). Máy có nhãn hiệu thương mại nổi tiếng, được phân phối khắp thế giới và quan trọng nhất là không có liên quan gì đến Israel hay người Do Thái. Tuy nhiên, Hezbollah không biết rằng công ty chính ở Đài Loan không hề biết sự việc này. Việc bán được một đại diện tiếp thị có quan hệ với Gold Apollo được Hezbollah tin tưởng thu xếp. Đại diện này trước làm cho Gold Apollo nhưng biết công ty có thể cung cấp máy nhắn tin. Đó là công ty BAC, đóng tại Hungary và được Apollo cho phép sản xuất máy nhắn tin AR924 theo hợp đồng nhượng quyền.
Ngay cả cựu đại diện tiếp thị của Gold Apollo và là Giám đốc Công ty Apollo System Ltd thành lập sau này cũng không biết là máy nhắn tin AR924 lại được sản xuất ở Israel dưới sự giám sát của Mossad.
Trên thực tế, BAC là công ty được Mossad thành lập trước khi Hezbollah có lệnh không dùng điện thoại di động để liên lạc nội bộ vì Mossad đã sớm thấy cơ hội có thể dùng bom đặt trong máy liên lạc thông tin. Để giấu danh tính thực sự của người sản xuất máy nhắn tin, Mossad còn thành lập hai công ty ma nữa là Norta Global ở Bulgari và Apollo System Ltd ở Hong Kong để làm việc với BAC. BAC, Norta Global và những người làm việc cho hai công ty này đều biến mất sau vụ nổ máy nhắn tin.
Máy nhắn tin AR924 nặng khoảng 100 gram và có bộ pin đặc biệt chứa lượng thuôc nổ rất nhỏ. Lượng thuốc nổ này được giấu kín đến mức không thể phát hiện ra được ngay cả khi máy được tháo rời ra. Các quan chức của Mossad cho rằng Hezbollah cũng đã từng tháo rời máy và dùng tia X để kiểm tra máy.
Một bộ phận của máy cũng vô hình là bộ phận điều khiển từ xa nối với máy chủ của Mossad. Với bộ phận điều khiển từ xa này, Mossad có thể kích nổ hàng ngàn máy nhắn tin cùng một lúc. Để có thể gây thương tích nhiều nhất, máy nhắn tin còn có bộ phận điều khiển bắt người sử dụng dùng cả hai tay để đọc tin. Điều này có nghĩa là chiến binh của Hezbollah phải dùng cả hai tay mới có thể mở tin nhắn ra được. Và như vậy nếu máy nhắn tin nổ, thì cả hai tay đều bị thương và người dùng mất khả năng chiến đấu.
Theo nhiều quan chức Israel thì không phải tất cả các quan chức cao cấp của Israel đều biết khả năng tấn công bằng máy nhắn tin của Hezbollah. Chỉ đến ngày 12/9, Netanyahu mới triệu tập cố vấn tình báo của mình họp để thảo luận cuộc tấn công bằng máy nhắn tin. Tại cuộc họp, quan chức Mossad đã thông báo về hoạt động tuyệt mật của mình. Đến thời điểm này, máy nhắn tin đã được phân phát cho hàng nghìn chiến binh Hezbollah. Cũng tại cuộc thảo luận này, Mossad đã đưa ra ý kiến là rất có thể Hezbollah sẽ phát hiện ra chất nổ trong máy nhắn tin và như vậy thì những cố gắng của Mossad sẽ tan ra mây khói.
Tuy vậy, trong Chính phủ Israel đã có cuộc tranh luận gay gắt. Tất cả các thành viên đều nhận thấy làm nổ hàng ngàn máy nhắn tin sẽ là một đòn đau cho Hezbollah, nhưng có thể sẽ tạo ra phản ứng mạnh mẽ, khả năng cao là Hezbollah sẽ trả đũa bằng tên lửa của Hezbollah và Iran cũng sẽ tham gia cuộc chiến. Nhiều quan chức, đặc biệt là Giám đốc Mossad lại cho rằng đây là cơ hội để phá vỡ hiện trạng.
Cuối cùng, Netanyahu đã thông qua quyết định tấn công Hezbollah bằng phương tiện liên lạc đã cài bom.
Ở Israel, cuộc tranh luận lại chuyển sang một chủ đề mới: liệu có nên mở rộng chiến dịch tấn công để sát hại Nasrallah, lãnh tụ của nhóm Hezbollah hay không. Theo nhiều nguồn tin thì Mossad đã từ lâu biết được nơi ẩn náu của Nasrallah ở Li Băng. Tuy nhiên, Israel vẫn chưa muốn sử dụng hoả lực của mình, họ tin rằng việc sát hại Nasrallah sẽ dẫn đến cuộc chiến tổng lực với nhóm kháng chiến và có thể với cả Iran.
Ngày 17/9, trong lúc giới chức an ninh Israel tranh luận về việc có tấn công lãnh tụ nhóm kháng chiến hay không, hàng ngàn máy nhắn tin hiệu Gold Apollo rung chuông trên toàn Li Băng. Một tin nhắn bằng tiếng Ả rập hiện trên màn hình: “Bạn có tin nhắn được mã hoá”. Chiến binh Hezbollah làm theo chỉ thị kiểm tra tin nhắn được mã hoá, vô tình kích hoạt chất nổ trong máy nhắn tin.
Ngày hôm sau, 18/9, hàng trăm máy bộ đàm cũng nổ theo, làm chết và bị thương nhiều người sử dụng và người không sử dụng máy. Cuộc tấn công trên quy mô lớn bắt đầu. Nhiều người cho rằng Israel cho nổ máy bộ đàm ngay sau khi cho nổ máy nhắn tin vì cơ quan tình báo Israel cho rằng để lâu sẽ bị lộ vì Hezbollah sẽ rà soát lại hệ thống thông tin liên lạc của mình.
Ngày 27/9, máy bay Israel tiến hành tấn công tổng hành dinh của Hezbollah ở Beirut, thủ đô Li Băng. Một ngày sau, Hezbollah thừa nhận rằng Nasralla, lãnh tụ của nhóm, bị chết trong cuộc không kích.
Cuộc chiến giữa Israel và Hezbollah hiện vẫn đang tiếp diễn và chưa thấy có dấu hiệu sẽ chấm dứt. Với những thông tin đã có do xâm nhập được vào mạng lưới thông tin liên lạc của Hezbollah, Israel liên tục không kích Hezbollah hàng ngày ở Nam Li Băng và vùng ngoại ô phía Nam Beirut một cách chính xác. Nhiều chỉ huy của Hezbollah đã bị giết trong những cuộc không kích sau ngày 27/9.
Cuộc chiến sẽ vẫn còn ở thì hiện tại tiếp diễn, nhưng dù sao chăng nữa Israel đã có những lợi thế nhất định nhờ công nghệ cao. Những người yêu chuộng hoà bình trên thế giới cần cảnh giác trước những hoạt động thu thập thông tin từ máy tính và trên các nền tảng Internet. Những hoạt động tưởng chừng vô hại có thể trở thành vũ khí lợi hại tấn công mình lúc nào không biết.■
Phan Nguyên
