Cục diện thế giới thay đổi và vai trò định hình trật tự quốc tế của Mỹ, Nga, Trung Quốc và châu Âu

Cho đến nay, nhìn vào những biến động trên thế giới, từ cuộc chiến Nga – Ukraine, xung đột tại Trung Đông hay căng thẳng ở Trung Đông, Kavkaz cho đến các phức tạp tại châu Á – Thái Bình Dương như các vấn đề ở Biển Đông, Đài Loan và Philippines, xung đột Thái Lan – Campuchia và bạo loạn ở Indonesia đều thấy rõ dấu ấn của các cường quốc lớn như Mỹ, Nga, Trung Quốc và cả châu Âu. Một điều dễ nhận ra là hầu như không có sự kiện nào diễn ra trong trạng thái biệt lập. Mỗi biến động ở một khu vực đều tạo ra những tác động lan tỏa, trực tiếp hoặc gián tiếp, đến các khu vực khác. Và đằng sau phần lớn những diễn biến ấy, chúng ta luôn thấy bóng dáng sự can dự công khai hoặc ngấm ngầm của các cường quốc.

Mỹ – Nga – châu Âu trong vấn đề Ukraine

Thứ nhất, trong bốn cực quyền lực lớn nêu trên, Mỹ hiện là bên hoạt động sôi nổi và quyết liệt nhất, đặc biệt kể từ khi Donald Trump trở lại nắm quyền. Từ đầu năm đến nay, các động thái của Washington đối với nhiều khu vực nóng trên thế giới đều gia tăng rõ rệt, trong đó tâm điểm là cuộc chiến Nga – Ukraine.

Ngay từ giai đoạn tranh cử, ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh mục tiêu kết thúc chiến tranh Nga – Ukraine trong vòng 24 giờ nếu ông trở thành Tổng thống. Dù tuyên bố này chỉ mang tính biểu tượng nhiều hơn là khả thi nhưng nó đã phản ánh rõ định hướng chiến lược của ông Trump lúc bấy giờ: tìm cách buộc các bên ngồi vào bàn đàm phán. Trên thực tế, trong suốt thời gian kể từ khi nắm quyền nước Mỹ, ông liên tục đưa ra những phát biểu và chính sách được cho là có lợi cho Nga hơn là Ukraine. Tổng thống Trump cho rằng nguyên nhân sâu xa của cuộc xung đột xuất phát từ việc châu Âu mở rộng ảnh hưởng về phía Đông, đe dọa an ninh Nga chứ Nga không phải bên bắt đầu cuộc xung đột này. Ông cũng nhiều lần khẳng định rằng nếu ông là Tổng thống thì cuộc chiến này đã không xảy ra và quy trách nhiệm trực tiếp cho chính quyền Biden.

Không chỉ dừng lại ở phát ngôn, ông Trump còn tạo áp lực mạnh mẽ lên Tổng thống Zelensky. Trong cuộc gặp tài Nhà Trắng vào tháng 2, ông Trump và nhiều nhân vật cấp cao trong chính quyền đã thẳng thừng chỉ trích ông Zelensky, yêu cầu Ukraine sớm tìm giải pháp đàm phán với Nga. Washington khi đó tạm ngừng một phần viện trợ quân sự, coi đây là đòn bẩy buộc Zelensky phải cân nhắc giải pháp hòa bình. Bên cạnh đó, Tổng thống Trump cũng nỗ lực thúc đẩy các cuộc tiếp xúc ngoại giao. Dưới sự bảo trợ của Mỹ, một cuộc họp ba bên được tổ chức tại Thổ Nhĩ Kỳ tháng 3/2025 nhằm tìm kiếm giải pháp ngừng bắn. Dù những yêu cầu cơ bản của Nga và Ukraine vẫn đối lập, kết quả bước đầu đạt được các thỏa thuận nhân đạo, Tuy nhiên, khi nhận thấy các cuộc đàm phán không mang lại kết quả đột phá nào, Tổng thống Trump bắt đầu gây sức ép lên Zelensky. Trong giai đoạn này, ông Trump đã ngừng viện trợ cho Ukraine, một động thái cho thấy ông đánh giá Ukraine không đủ sức để đối phó với Nga và khó có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến.

Tuy nhiên trước lập trường cứng rắn của Nga, Tổng thống Trump cũng áp dụng đường lối cứng rắn đáp trả. Khi đàm phán thất bại, ông tuyên bố sẽ gia tăng áp lực kinh tế đối với Nga và cảnh báo các quốc gia thứ ba sẽ bị trừng phạt nếu mua dầu từ Nga, thậm chí đe dọa triển khai tàu ngầm hạt nhân gần lãnh thổ Nga. Giới quan sát cho rằng những lời đe dọa này chủ yếu mang tính phô trương và Nga hiểu rõ điều đó. Do vậy, ông Trump phải thay đổi chiến thuật, chọn hướng tiếp cận mềm dẻo hơn, chủ trương hòa dịu với Nga để phối hợp tìm giải pháp cho vấn đề Ukraine. Điều này dẫn đến cuộc gặp quan trọng giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin tại Alaska vào tháng 8 vừa qua. Theo các nguồn tin xung quanh hội nghị, cuộc gặp này đã tạo cơ hội cho Putin trực tiếp trình bày với ông Trump nguyên nhân sâu xa dẫn đến xung đột mà không cần thông qua bên trung gian nào. Tổng thống Trump cũng được đánh giá đã đón tiếp Tổng thống Putin hết sức trọng thị, trải thảm đỏ và thể hiện thái độ thân thiện, một sự kiện hiếm thấy sau quãng thời gian quan hệ Nga – Mỹ bị gián đoạn trong bốn năm dưới thời Tổng thống Biden. Các nhà quan sát cũng biết rằng hai nhà lãnh đạo đã đạt được nhiều đồng thuận, trong đó có việc đồng tình theo đuổi một thỏa thuận hòa bình mà không cần lệnh ngừng bắn. Hai bên cũng được cho là đã thống nhất về một kế hoạch hòa bình cho Ukraine, bao gồm một chương trình đảm bảo an ninh lâu dài cho quốc gia này.

Tổng thống Donald Trump tiếp đón Tổng thống Ukraine Zelensky và các lãnh đạo châu Âu tại Nhà Trắng ngày 18/8/2025 trong một cuộc họp đa phương về đàm phán hòa bình. Nguồn: Nhà Trắng

Sau cuộc gặp tại Alaska, Tổng thống Trump đã mời ông Zelensky đến Washington, tại cuộc gặp ông đã thông báo với ông Zelensky về chương trình hòa bình và kế hoạch đảm bảo an ninh lâu dài cho Ukraine. Đồng thời, Tổng thống Trump cũng tiếp các nhà lãnh đạo châu Âu gồm đại diện bảy nước: Thủ tướng Anh, Tổng thống Pháp, Thủ tướng Đức, Thủ tướng Ý, Thủ tướng Phần Lan, Tổng thư ký NATO và Chủ tịch Ủy ban châu Âu. Trong cuộc họp, Tổng thống Trump thể hiện rõ quan điểm muốn chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, giống như những gì ông đã nói với ông Zelensky trước đó. Bản thân ông Trump cũng bác bỏ các ý kiến của Thủ tướng Đức cho rằng cần có một lệnh ngừng bắn trước khi bắt đầu đàm phán. Thậm chí, giữa cuộc họp, ông Trump đã rời phòng trong 40 phút để nói chuyện riêng với Tổng thống Putin. Khi trở lại, ông tiếp tục khẳng định quan điểm rằng ông Zelensky phải thỏa thuận và tiến hành đàm phán trực tiếp với Tổng thống Putin. Điều này cho thấy ông Trump không coi trọng các nhà lãnh đạo châu Âu.

Tuy nhiên, những diễn biến từ đó đến nay cho thấy, dù Tổng thống Trump đưa ra chương trình hòa bình và thúc đẩy các cuộc đàm phán, Nga và Ukraine vẫn chưa tìm được tiếng nói chung. Ông Zelensky nhiều lần hối thúc được gặp Tổng thống Putin, nhưng ông kiên quyết khẳng định Ukraine sẽ không đổi đất lấy hòa bình, không nhượng bất kỳ phần lãnh thổ nào cho Nga. Tổng thống Zelensky cũng từ chối bãi bỏ lệnh cấm sử dụng tiếng Nga, không chấp nhận dỡ bỏ các hạn chế với Chính thống giáo Nga và tiếp tục giữ lập trường không theo đuổi chính sách trung lập. Trong khi đó, sau các cuộc gặp, Nga vẫn tăng cường các cuộc tấn công dữ dội vào lãnh thổ Ukraine, phá hủy nhiều căn cứ quân sự và gây thương vong lớn cho quân đội Ukraine. Tổng thống Putin và các lãnh đạo cấp cao Nga tuyên bố sẵn sàng đàm phán, nhưng nhấn mạnh rằng cần thảo luận chi tiết về các vấn đề giữa hai bên trước khi đi đến thống nhất. Nga cũng đưa ra những yêu cầu cứng rắn, bao gồm việc Ukraine phải công nhận bốn vùng lãnh thổ mà Nga sáp nhập, bãi bỏ luật cấm tiếng Nga, tiến hành phi phát xít hóa và cắt giảm quy mô lực lượng quân sự.

Với lập trường quá khác biệt của hai bên thì khả năng đạt được một thỏa thuận hòa bình vẫn còn rất xa vời. Những diễn biến này cũng cho thấy ảnh hưởng của ông Zelensky chịu tác động mạnh từ lập trường của châu Âu và NATO. Các nhà quan sát nhận định rằng nhiều đề xuất của Tổng thống Trump về chương trình hòa bình không nhận được sự đồng thuận từ châu Âu bởi Liên minh châu Âu luôn giữ vững quan điểm ngừng bắn và yêu cầu NATO phải có mặt trong tiến trình đàm phán, đồng thời kiên quyết ủng hộ lập trường của Ukraine không nhượng bộ lãnh thổ cho Nga. Không chỉ dừng lại ở lời tuyên bố, châu Âu và NATO tiếp tục viện trợ tài chính và vũ khí cho Ukraine để đánh Nga, ba nước Anh, Pháp, Đức cũng liên tục bàn về khả năng triển khai quân tới Ukraine. Các nước châu Âu đề xuất thiết lập một hệ thống an ninh ở Ukraine bao gồm lực lượng chủ yếu là NATO để hỗ trợ Ukraine chiến đấu với Nga. Từ đó có thể rút ra rằng: Mỹ, dưới thời ông Trump không dính líu trực tiếp vào cuộc chiến ở Ukraine. Thay vào đó, Washington chủ động đẩy phần trách nhiệm đó sang cho châu Âu, buộc các đồng minh phải gánh vác vai trò chính trong cuộc đối đầu này với vũ khí mua từ Mỹ.

Có thể thấy, Ukraine hiện không còn là ưu tiên số một của Mỹ. Như Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Marco Rubio đã từng khẳng định, Washington cần tập trung vào các vấn đề chiến lược quan trọng hơn, đặc biệt là khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Quan điểm này cũng được đội ngũ của ông Trump thể hiện rõ: cho dù Mỹ có hỗ trợ Ukraine thì Ukraine cũng khó có thể giành chiến thắng trước Nga. Chính vì vậy, cách tiếp cận của ông Trump là đẩy phần lớn trách nhiệm giải quyết vấn đề Ukraine sang cho châu Âu. Ông Trump cũng yêu cầu các đồng minh của mình phải “tự lo” cho an ninh của mình nhiều hơn, đồng thời thúc ép họ tăng ngân sách quốc phòng lên mức 5% để tự đảm bảo an ninh khu vực. Qua đó, Mỹ cũng tận dụng cơ hội này để tăng cường xuất khẩu vũ khí bán cho châu Âu, vừa củng cố vai trò ảnh hưởng, vừa thu lợi về kinh tế.

Binh lính tại một khu vực huấn luyện quân sự ở Đức vào ngày 11/6/2024. Phía sau họ là hệ thống phòng không Patriot của Mỹ. Ảnh: Jens Buttner/Reuters

Các nhà phân tích cho rằng ông Trump đang tạo dựng hình ảnh cho mình là người kiến tạp hòa bình, song nước Mỹ không thực sự mong muốn hòa bình, bởi vì khi hòa bình ở Ukraine xảy ra, Mỹ sẽ mất lợi ích. Việc Mỹ ký những hợp đồng bán vũ khí cho NATO để cung cấp cho Ukraine đánh Nga đã minh chứng cho đường lối hai mặt của chính quyền ông Trump.

Các nhà quan sát tình hình cho rằng cả Zelensky và EU đều hiểu rõ tính toán của ông Trump. Họ không đối đầu với Mỹ mà đang âm thầm tạo sức mạnh cho nội khối để không phụ thuộc vào Mỹ và tiếp tục viện trợ cho Ukraine kéo dài cuộc chiến đi ngược với tính toán của Trump.

Vai trò của Mỹ ở Trung Đông và quan hệ Mỹ – Nga -Trung Quốc trong vấn đề Trung Đông.

Từ khi ông Donald Trump nhậm chức, Trung Đông trở thành khu vực ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Toàn bộ các động thái chiến lược quan trọng của chính quyền Tổng thống Trump đều tập trung vào việc hỗ trợ Israel và tái định hình cục diện quyền lực tại khu vực này. Bước ngoặt lớn xảy ra sau sự kiện Hamas tấn công Israel vào tháng 10/2024. Trong nội bộ nước Mỹ, chính quyền Trump thể hiện rõ quan điểm coi Trung Đông là ưu tiên số một, đặc biệt trong việc bảo vệ lợi ích của Israel. Bất kỳ hành vi, phát ngôn hay hoạt động nào chống lại Israel đều bị trừng phạt nghiêm khắc, điển hình như đối với các sinh viên ủng hộ Palestine tại các trường đại học đều bị trừng phạt.

Nếu như dưới thời Tổng thống Biden, phần lớn nguồn viện trợ quân sự và tài chính được tập trung cho Ukraine, thì sang thời Tổng thống Trump, các khoản viện trợ quy mô lớn được chuyển hướng sang Israel. Dưới sự hỗ trợ toàn diện của Mỹ, Israel đã gần như đạt được nhiều mục tiêu chiến lược của mình: tiêu diệt phần lớn lực lượng Hamas tại Dải Gaza, làm suy yếu nghiêm trọng Houthi và Hezbollah, đồng thời cắt đứt phần lớn mối liên kết quân sự giữa các nhóm này với Iran. Không dừng lại ở đó, với sự hậu thuẫn mạnh mẽ của Mỹ, Israel đã giành quyền kiểm soát một số khu vực chiến lược, đồng thời có những bước đi quan trọng nhằm làm suy yếu các đồng minh của Nga tại khu vực như việc lật đổ chế độ của Tổng thống Bashar al-Assad ở Syria được xem là một bước ngoặt lớn. Sau khi giành quyền kiểm soát nhiều khu vực trọng yếu của Syria, Israel và Mỹ cũng đã tấn công nhiều cơ sở hạt nhân, loại bỏ một số lượng lớn các nhà khoa học, vệ binh và gây thiệt hại nặng nề cho tiềm lực hạt nhân của Iran.

Iran – quốc gia có quan hệ chặt chẽ với Nga và Trung Quốc – khi Mỹ, Israel đã triển khai nhiều đợt không kích vào lãnh thổ Iran. Phản ứng của Nga trước các cuộc tấn công này được đánh giá là yếu ớt, trong khi Mỹ và Israel chiếm thế thượng phong của mình tại khu vực. Israel thậm chí đã mở rộng hoạt động quân sự, chiếm cao nguyên Golan, khống chế nhà nước Lebanon, đồng thời phối hợp với Mỹ thiết lập một hành lang chiến lược bao vây Iran.

Một trong những thành công khác quan trọng không kém của Mỹ là việc lôi kéo thành công các quốc gia tại khu vực Kavkaz gồm Armenia, Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ, thiết lập một Hành lang Zangezur, nằm sát biên giới phía Bắc của Iran. Song song đó, Mỹ cũng xây dựng Hành lang David, tạo một phòng tuyến bao vây chiến lược, gây sức ép trực tiếp lên Tehran. Điều này cho thấy vai trò quyết định của Mỹ trong việc thay đổi cục diện Trung Đông. Nếu trước đây khu vực này chịu ảnh hưởng lớn từ Nga và Trung Quốc thì nay Mỹ đã giành được ưu thế rõ rệt. Washington không trực tiếp can thiệp sâu bằng lực lượng mặt đất, nhưng đã tập trung nguồn lực tài chính, quân sự và ngoại giao cùng Israel để củng cố vị thế chiến lược. Đồng thời, việc kiểm soát các quốc gia Ả Rập cũng giúp Mỹ ngăn chặn các tuyến hành lang chiến lược mà Nga từng sử dụng để mở rộng ảnh hưởng từ Trung Á xuống Ấn Độ Dương, đồng thời đẩy mối đe dọa quân sự sát biên giới Nga hơn. Mỹ cũng đạt được bước tiến lớn khi kéo thành công Ả Rập Xê Út về phía mình, xa rời quan hệ chiến lược với Nga và Trung Quốc, xích lại gần hơn với Mỹ trong các thỏa thuận về an ninh năng lượng. Đây là một thành công của Mỹ trong việc tái lập ảnh hưởng của Mỹ đối với cá các nước Ả Rập.

Về phía Trung Quốc, lập trường của nước này cho thấy họ thiên về lợi ích kinh tế hơn là quân sự. Trung Quốc duy trì quan hệ thương mại và năng lượng chặt chẽ với Iran và các nước Ả Rập, đặc biệt là Iran – nơi cung cấp nguồn dầu khí rất lớn cho Trung Quốc – nhưng khi xung đột leo thang, phản ứng của Bắc Kinh được đánh giá là khá thụ động. Chỉ khi chiến sự tại Iran tạm lắng, phía Trung Quốc mới bắt đầu cung cấp một số khí tài quân sự hạn chế, ví dụ cung cấp máy bay quân sự cho Tehran, nhưng vẫn không ký kết bất kỳ hiệp định hợp tác quân sự toàn diện nào.

Quang cảnh từ phòng khách của một tòa nhà dân cư bị phá hủy trong cuộc tấn công của Israel vào ngày 13/6/2025 tại Tehran, Iran. Ảnh: Majid Saeedi/Getty Images.

Từ những diễn biến trên có thể thấy, chính quyền Trump đã đạt được những mục tiêu chiến lược quan trọng, củng cố quyền kiểm soát tại Trung Đông, qua đó đem lại lợi ích kép cho Mỹ: vừa nâng cao sức mạnh quân sự, vừa kiểm soát nguồn năng lượng lớn nhất thế giới, đem lại thành công lớn cho Mỹ và phương Tây trong khu vực này.

Vai trò của Mỹ trong vấn đề Trung Quốc và mối quan hệ Mỹ Nga Trung

Trong suốt ba năm chiến tranh Nga – Ukraine, đặc biệt dưới tác động của các lệnh trừng phạt kinh tế do Mỹ và phương Tây áp đặt lên Nga, Trung Quốc nổi lên như một trong những bên được hưởng lợi nhiều nhất. Khi bị cô lập khỏi thị trường phương Tây, Nga đã chuyển hướng quan hệ thương mại về châu Á, trong đó phần lớn dầu mỏ và khí đốt được bán cho Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil và một số nền kinh tế lớn khác trong khu vực. Chính điều này đã giúp kinh tế Nga không bị sụp đổ, bất chấp sức ép từ các lệnh trừng phạt. Mối quan hệ Nga – Trung vì vậy ngày càng khăng khít hơn. Nhiều nhà phân tích cho rằng Mỹ dưới thời Tổng thống Biden đã vô tình đẩy Nga tiến gần hơn với Trung Quốc, tạo điều kiện để Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng và thách thức vị thế của Mỹ. Dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden, Trung Quốc đóng vai trò như một nước cạnh tranh chứ chưa bị coi như “kẻ thù chính” như dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Dù Trung Quốc tuyên bố không can dự trực tiếp và không viện trợ quân sự cho Nga, nhưng thực tế, nước này lại đóng vai trò là chỗ dựa quan trọng về kinh tế và chính trị cho Nga. Trung Quốc đồng thời cũng không muốn Nga thất bại trong cuộc chiến Ukraine, điều này thể hiện rõ qua phát biểu của Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Vương Nghị. Trung Quốc không có ý định thúc đẩy việc kết thúc chiến tranh bởi chừng nào cuộc xung đột còn kéo dài thì còn mang lại lợi ích chiến lược cho họ: Mỹ và phương Tây bị phân tán nguồn lực, phải tập trung đối phó với mặt trận Ukraine và quan hệ Nga – Trung sẽ ngày càng được gắn kết, tạo đòn bẩy cho Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng của mình, đặc biệt trong vấn đề Đài Loan.

Thực tế, trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã gia tăng đáng kể áp lực quân sự và chính trị đối với Đài Loan. Tuy nhiên, xét tổng thể, dù Trung Quốc sở hữu tiềm lực kinh tế và quân sự hùng mạnh, tầm ảnh hưởng chính trị toàn cầu của Bắc Kinh vẫn còn hạn chế. Mục tiêu chủ yếu của Trung Quốc vẫn là tận dụng cuộc chiến để thu lợi kinh tế và gia tăng ảnh hưởng chính trị, khác với Mỹ và phương Tây vốn thường áp dụng chiến lược “cách mạng màu” để lật đổ chính quyền đối lập. Trung Quốc vẫn đối mặt với nhiều thách thức từ các quốc gia láng giềng. Vấn đề biên giới với Trung Quốc luôn tiềm ẩn căng thẳng khi các hoạt động quân sự và tranh chấp chủ quyền vẫn được diễn ra đặc biệt trên Biển Đông, khiến Trung Quốc bị nhiều nước đề phòng. Mỹ tận dụng tình hình này để chống Trung Quốc.

Nhìn rộng hơn, quan hệ Mỹ – Nga – Trung hiện vẫn đan xen phức tạp. Đây đều là những cường quốc lớn, vừa cạnh tranh về kinh tế, vừa sở hữu kho vũ khí hạt nhân khổng lồ. Dưới thời Tổng thống Donald Trump, chiến lược của Mỹ đặt Trung Quốc vào vị trí “đối thủ hàng đầu” và luôn tìm cách lôi kéo Nga tách khỏi Trung Quốc. Theo tính toán của ông Trump, nếu đưa được Nga về phía mình, Mỹ sẽ dễ dàng hơn trong việc kiềm chế Trung Quốc. Ngoài ra, Tổng thống Trump còn hướng tới mục tiêu thứ hai: nếu thuyết phục được Nga và Putin chấm dứt chiến tranh Ukraine, ông sẽ có thể tự xây dựng hình ảnh “người kiến tạo hòa bình”. Do đó, việc ông Trump thể hiện thái độ tương đối thân thiện với Tổng thống Putin gần đây cũng nhằm mục đích tách Nga khỏi Trung Quốc. Mục tiêu khác của trump là nếu xảy ra xung đột ở Đài Loan, Nga ít nhất sẽ duy trì thái độ trung lập, không hỗ trợ Trung Quốc. Điều này sẽ giúp Mỹ thuận lợi hơn trong các kế hoạch can thiệp của mình tại khu vực. Tuy nhiên điều này sẽ khó thành hiện thực nếu không có những cam kết đảm bảo quyền lợi chiến lược cho Nga.

Quan hệ tốt đẹp giữa Nga và Trung Quốc hiện đang thách thức vị trí siêu cường của Mỹ. Tuy vậy, liên minh Nga – Trung cũng chưa thể bao phủ toàn bộ vấn đề toàn cầu, đặc biệt là khoảng trống chiến lược tại Trung Đông. Đây chính là cơ hội để Mỹ củng cố vai trò lãnh đạo tại khu vực này, nhưng Nga và Trung Quốc chắc chắn cũng sẽ không ngồi yên. Trung Đông, Kavkaz và Trung Á có khả năng tiếp tục căng thẳng trong thời gian tới trước việc triển khai chiến lược của Nga và Trung Quốc.

Lãnh đạo các nước tại Hội nghị Thượng đỉnh SCO 2025 – Trung tâm Hội nghị và Triển lãm Mỹ Giang Thiên Tân. Nguồn: President.az

Nhìn chung, cục diện thế giới hiện nay vẫn trong trạng thái bất ổn và khó dự đoán. Trật tự quốc tế không còn được định hình bởi một quốc gia duy nhất, trong khi vai trò trung gian hòa giải của Liên hợp quốc đã suy giảm rõ rệt, chịu sự chi phối mạnh mẽ từ các cường quốc hàng đầu. Tình hình chính trị tại châu Âu đang trong tình trạng chia rẽ suy giảm về kinh tế, chính trị và quốc phòng. Tuy Mỹ ủy quyền cho châu Âu đối đầu với Nga trong vấn đề Ukraine nhưng với tiềm lực hiện tại, Ukraine khó có thể duy trì sức kháng cự lâu dài.

Trong thời gian tới, các cuộc cạnh tranh và đối đầu về quân sự, kinh tế và ngoại giao giữa Mỹ, Nga, Trung Quốc và châu Âu sẽ tiếp tục tác động sâu sắc đến tình hình trật tự thế giới. Hội nghị Thượng đỉnh SCO 2025 tại Trung Quốc với sự có mặt của Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Ấn Độ Narendra Modi và trên 20 nguyên thủ các nước mang thông điệp một liên minh mới đang được hình thành, một trục mới xuất hiện, quyền lực thế giới đã xoay trục sang phương Đông, nơi Trung Quốc, Nga, Ấn Độ bắt tay nhau tạo ra sức mạnh chính trị, kinh tế, quân sự, đủ sức thách thức quyền lực với phương Tây và thách thức vai trò bá chủ của Mỹ. Thế giới đang thay đổi, một trật tự toàn cầu mới xuất hiện.■

Hạ Vân

BÌNH LUẬN

BÀI VIẾT LIÊN QUAN