Một báo cáo đã giải mật của CIA (Báo cáo số 53/14.3-1-74 đề ngày 23.5.1974) cho thấy từ năm 1974, cơ quan tình báo Mỹ đã đưa ra dự báo về một cuộc tổng tấn công của quân giải phóng để giành quyền kiểm soát miền Nam Việt Nam. Viện Nghiên cứu Phát triển Phương Đông trân trọng giới thiệu một trích đoạn trong báo cáo này.
***
Nhìn chung, chúng tôi không cho rằng phía Cộng sản sẽ thực hiện một cuộc tấn công quy mô lớn trong năm nay (1974).
Tuy nhiên Hà Nội sẽ đánh giá, xem xét lại những chiến lược của họ sau một khoảng thời gian. Chưa rõ tình hình nửa đầu năm 1975 sẽ như thế nào. Những thay đổi từ mùa thu năm ngoái ở miền Nam Việt Nam và trên trường quốc tế, đặc biệt là tại Hoa Kỳ, sẽ ảnh hưởng lớn đến các phép tính của Hà Nội, và có nguy cơ rất rõ ràng là Hà Nội sẽ lựa chọn thực hiện một cuộc tấn công lớn. Nhưng phán đoán tốt nhất của chúng tôi hiện nay là Hà Nội sẽ không tiến hành việc đó trong nửa đầu năm 1975.
Dù sao đi nữa, phía Cộng sản có khả năng triển khai một cuộc tấn công lớn mà không phải chuẩn bị quá nhiều bất kì khi nào họ muốn. Nếu tình hình có sự thay đổi kịch tính và không lường trước được, phía Cộng sản có thể dễ dàng điều quân để tận dụng lợi thế và đạt được mục tiêu mà cơ hội đã đem đến cho họ. Cuối cùng, ngay cả nếu trong năm tới không có cuộc tấn công lớn nào xảy ra thì tất cả đều cho thấy rõ là một lúc nào đó Hà Nội sẽ quay lại với những trận đánh quy mô lớn trong nỗ lực giành quyền kiểm soát miền Nam Việt Nam.
Lưu ý: Giám đốc Cục tình báo phòng vệ cho rằng cụm từ “phán đoán tốt nhất” được đưa ra ở trên là quá lạc quan. Mặc dù đồng ý với những đánh giá trên, rằng ít có khả năng phía Cộng sản sẽ tiến hành một cuộc tấn công lớn trong năm 1974 – ông cũng nhấn mạnh rằng phần lớn các bằng chứng đều có tính chất ngắn hạn, và không có chứng cớ trực tiếp nào về những ý định của phía Cộng sản cho nửa đầu năm 1975. Tuy nhiên, phía Bắc Việt không chỉ kiên trì theo đuổi phương án tấn công quy mô lớn vào miền Nam Việt Nam, mà những phần quan trọng của bản đánh giá này đã cho thấy một cách thuyết phục rằng Hà Nội có thể và sẽ sẵn sàng từ bỏ chiến lược hoạt động quân sự địa phương hóa tại miền Nam. Sức mạnh quân sự của phía Cộng sản được nâng cao, cộng với việc họ không thể đạt được đột phá tại miền Nam Việt Nam trong bối cảnh hiện tại, sẽ củng cố thêm nguy cơ Bắc Việt tấn công quy mô lớn. Giám đốc Cục tình báo phòng vệ tin chắc rằng Bắc Việt sẽ thực hiện một cuộc tấn công lớn vào miền Nam Việt Nam trong nửa đầu năm 1975.
Trợ lý tham mưu trưởng, Cục tình báo, Không quân, và trợ lý Giám đốc An ninh Quốc gia, Ủy ban Năng lượng hạt nhân cũng chia sẻ quan điểm này).
Anh Phương dịch
