Tài liệu giải mật:
Bản ghi nhớ
Cố vấn An ninh Quốc gia Kissinger gửi Tổng thống Nixon
về Chiến dịch Chiến tranh tâm lý tại miền Bắc Việt Nam năm 1972
Mặc dù cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ đối với Việt Nam đã đi qua, nhưng những công cụ Mỹ sử dụng trong cuộc chiến tranh này vẫn còn nhiều phần bị che lấp. Vấn đề sử dụng sức mạnh quân sự của Mỹ đã được nói đến rất nhiều trong những năm qua, song mặt trận tâm lý chiến dường như chưa có nhiều tài liệu nhắc tới. Tạp chí Phương Đông xin gửi tới bạn đọc bản dịch báo cáo Cố vấn An ninh Kissinger gửi Tổng thống Nixon về chiến dịch chiến tranh tâm lý đối với Việt Nam vào đầu tháng 6/1972, để bạn đọc có thêm thông tin về mặt trận phá hoại tư tưởng của Mỹ trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam, song song với hoạt động tàn phá bằng quân sự. Ngôn từ trong báo cáo được giữ nguyên văn như bản gốc để đảm bảo giá trị nghiên cứu và tham khảo.
NHÀ TRẮNG
Ngày 01/6/1972
TUYỆT MẬT/NHẠY CẢM TỔNG THỐNG ĐÃ XEM
BẢN GHI NHỚ GỬI: TỔNG THỐNG
TỪ: HENRY A. KISSINGER
NỘI DUNG: Chiến dịch chiến tranh tâm lý
Như Ngài [Tổng thống] đã chỉ đạo và như tôi đã báo cáo vào ngày 23/5, một chiến dịch chiến tranh tâm lý chuyên sâu đang được tiến hành chống lại Bắc Việt.
– Một chiến dịch rải truyền đơn quy mô lớn đang được tiến hành với hơn 46 triệu tờ rơi được thả trong 10 ngày qua và 90 triệu tờ nữa đã sẵn sàng để thả. Các chủ đề được nhấn mạnh là thương vong cao của quân đội Bắc Việt (NVA), những thành công về quân sự của quân đội Việt Nam Cộng hòa (ARVN), sự cô lập và phá hủy miền Bắc Việt Nam, mong muốn của chúng ta về các cuộc đàm phán có ý nghĩa và các thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và Liên Xô.
– Các chương trình phát thanh nhắm vào miền Bắc Việt Nam đã tăng gấp đôi và một máy phát mới sẽ hoạt động vào ngày 9/6. Cả đài phát thanh bí mật và công khai đều đọc tên của các tù binh chiến tranh và binh lính tử trận của NVA và đang phát rất nhiều về những thất bại của NVA, các cuộc họp của Ngài ở Moscow, chiến thắng của ARVN và các cuộc không kích của chúng ta.
– Các hoạt động tung thông tin sai lệch nhằm gieo rắc sự nghi ngờ và bối rối trong các nhà lãnh đạo ở Hà Nội đang được tiến hành, và việc liên lạc đã được thực hiện.
– Một chương trình vận động người Bắc Việt ở Paris đang được tiến hành với mục đích có được sự đào tẩu của họ, để có được các kênh mới nhằm cài cắm những thông tin ta mong muốn, và làm gia tăng sự bối rối và ngờ vực trong giới lãnh đạo miền Bắc.
– 5 chiến dịch nghi binh cả trên nước và trên cạn ở ngoài khơi bờ biển Bắc Việt và khu phi quân sự đã được lên kế hoạch, và một chiến dịch đã được lệnh thực hiện ngay khi tàu và trực thăng sẵn sàng. Các chiến dịch này được thiết kế để tăng sự bất an của kẻ thù và lan truyền cảm giác rằng lực lượng của chúng ta có thể tấn công ở bất cứ nơi nào.
– Chúng ta tiếp tục hưởng lợi từ các cuộc trao đổi thông tin không chính thức của [Phó Cố vấn An ninh Quốc gia] Al Haig với báo giới khi ngày càng có nhiều bài viết phản ánh những khó khăn của Bắc Việt xuất hiện hàng ngày.
– Hàng ngày, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao đang đưa một số bài viết trong số đó ra trong các cuộc họp báo thường kỳ của họ. Ngoài ra, chúng ta đang khuyến khích các bài viết cụ thể về Đông Nam Á của các nhà báo và những nhà cầm quyền thân thiện.
Sau đây là nội dung chi tiết hơn về tiến trình trong từng mảng chính của chiến dịch này.
Truyền đơn
– Trước chuyến đi của ngài, hơn 2,4 triệu tờ truyền đơn đã được thả xuống Hà Nội và Hải Phòng.
– Kể từ đó, hơn 46 triệu tờ rơi khác đã được thả xuống dải đất hẹp của Bắc Việt. Các tờ truyền đơn nói về hiệu quả của các chiến dịch ném bom của chúng ta, nhấn mạnh đến tổn thất to lớn của quân đội bắc Việt, quy trách nhiệm về những tổn thất và sự tàn phá liên tục của Bắc Việt cho giới lãnh đạo Đảng khao khát quyền lực, nêu ra những lợi ích của hòa bình và kêu gọi người dân Bắc Việt yêu cầu chính phủ của họ chấp nhận đề xuất của Hoa Kỳ về việc chấm dứt chiến tranh.
– CINCPAC [Hạm đội Thái Bình Dương] đã chuẩn bị cho việc rải thảm truyền đơn bằng B-52 ở khu vực Đồng bằng sông Hồng của Bắc Việt bao gồm Hà Nội và Hải Phòng ngay khi được ra lệnh.
– Các nhiệm vụ tấn công thường xuyên đã được lệnh rải truyền đơn khi tấn công các mục tiêu gần các khu vực đô thị (trừ Hà Nội và Hải Phòng).
– 10 tờ rơi mới sẽ nói rõ cho người dân Bắc Việt về thương vong lớn của quân đội Bắc Việt, sẽ công bố các chiến thắng của quân đội Việt Nam Cộng hòa, trích dẫn quyết tâm và sức mạnh của Hoa Kỳ, ghi lại việc người miền Nam Việt Nam không muốn được “giải phóng” bởi “quân đội Cộng sản xâm lược”, nhấn mạnh chính sách tai hại của lãnh đạo Đảng, cho thấy chiến tranh là một sự nghiệp thất bại, nhấn mạnh rằng hòa bình là cần thiết để tái thiết, và nhấn mạnh lời đề nghị của chúng ta – rằng đã đến lúc cần một giải pháp chính trị.
[Một đoạn không được giải mật]
Phát thanh
– Đài Tiếng nói Tự do của chính phủ Việt Nam Cộng hòa (VOF) và VOA phát đi phát lại nhiều lần mỗi ngày danh sách các tù binh chiến tranh Bắc Việt mới bị bắt. Ngoài ra, các đài phát thanh đang phát tên của những tù nhân bị giam giữ trong thời gian dài hơn, lên tới 100 tên mỗi ngày. VOA thông báo rằng họ sẽ tiếp tục cung cấp những thông tin này như một dịch vụ công. VOA cũng đã phát sóng câu chuyện về 154 người đi biểu tình.
– VOA đã tăng thời lượng phát sóng tới Bắc Việt từ 5 lên 13 giờ một ngày.
– Chuyến đi Moscow của ngài và tình hình quân sự ở Việt Nam chiếm 65 đến 90% thời lượng phát sóng của VOA tới Bắc Việt. Những điểm nổi bật gần đây là:
+ Thỏa thuận SALT;
+ Thỏa thuận không gian Hoa Kỳ-Liên Xô;
+ Tuyên bố nguyên tắc của Hoa Kỳ-Liên Xô;
+ Đợt rút quân đầu tiên của Bắc Việt khỏi miền Nam Việt Nam (tại An Lộc);
+ Mong muốn tiếp tục của chúng ta là giải quyết vấn đề Việt Nam thông qua đàm phán;
+ Sự chia rẽ Trung-Xô về việc dỡ hàng tiếp tế chiến tranh của Liên Xô tại các cảng Trung Quốc;
+ Các báo cáo về bài viết của tờ New York Times về các quan chức Bắc Việt ở Nam Việt Nam khuyên Hà Nội tìm kiếm một giải pháp chính trị;
+ Hiệu quả của việc ném bom và tác động của nó đến tinh thần của Bắc Việt;
+ Những thành công về mặt quân sự và thương vong nhẹ hơn Bắc Việt của quân đội Việt Nam Cộng hòa;
+ Hoạt động không quân của Hoa Kỳ ở miền Bắc, bao gồm việc phá hủy 6 cây cầu và một trạm biến áp gần Hà Nội.
– Bốn kênh phát thanh tuyên truyền ngầm đang hoạt động. Tất cả đều mô tả chi tiết về những tổn thất của quân đội Bắc Việt ở miền Nam và những thiệt hại lớn ở Bắc Việt. Các chương trình phát thanh này cũng nhấn mạnh đến quyết tâm và phản ứng mạnh mẽ của Hoa Kỳ. Mặc dù được phát sóng cụ thể đến quân đội trên chiến trường, nhưng những kênh phát thanh này có thể phủ sóng khắp miền Bắc Việt Nam.
– Hai trong số bốn kênh phát thanh bắt chước các chương trình phát sóng của Bắc Việt và nhấn mạnh đến việc dân chúng và quân đội phải chuẩn bị cho những đau khổ lớn hơn nhiều để giành được chiến thắng, do đó nêu bật ý tưởng rằng giới lãnh đạo chỉ quan tâm đến tham vọng của mình, không phải đến người dân.
– Hai kênh phát thanh còn lại giả vờ đại diện cho các nhóm chống chế độ và phóng đại đề tài rằng giới lãnh đạo thật điên rồ khi tiếp tục một cuộc chiến mà họ không thể thắng.
– Một kênh phát thanh “mập mờ” mới chống Bắc Việt đang phát sóng trên tần số được thiết kế để tận dụng lượng thính giả mà BBC đã có. Kênh nhấn mạnh rằng lỗi lầm của cuộc chiến và đau khổ nằm ở giới lãnh đạo Đảng ích kỷ, tham vọng đã khiến anh em chống lại nhau. Nội dung phát thanh cũng nhấn mạnh những tổn thất của Quân đội Nhân dân Việt Nam, phát sóng tên của những người đã hy sinh và tù binh chiến tranh, ghi lại nỗi đau khổ của binh lính Bắc Việt ở miền Nam, và xen kẽ với tin tức cùng âm nhạc tình cảm của quốc tế và Việt Nam.
– Những lời truyền miệng sẽ làm lan truyền chủ đề của chúng ta ra rộng rãi hơn, không chỉ giới hạn ở những người nghe trực tiếp; chúng tôi cũng đang thực hiện các bước để tăng cường lượng người nghe trực tiếp thông qua các tờ rơi cung cấp thời gian và tần số phát sóng, các bản tin về tù binh chiến tranh, và cung cấp đài bán dẫn nhỏ cho người dân Bắc Việt.
Các chiến dịch đặc biệt
– Một bức thư bí mật giả mạo của Hồ Chí Minh chỉ trích Lê Duẩn (tương tự như bức thư thực sự của Lenin về Stalin) đã được soạn thảo. Nó sẽ được đồn đại và sau đó được đưa vào hòm thư quốc tế gửi đến một số quan chức miền Bắc ở bên ngoài Bắc Việt. Sau khi “xuất hiện”, nó sẽ được nhắc tới trên đài phát thanh, tờ rơi và các hoạt động báo chí của chúng ta để gieo rắc thêm sự bối rối trong nhân dân và cán bộ cấp dưới ở miền Bắc.
[1 đoạn không được giải mật]
– Một kênh phát sóng ngầm đang phát một chiều vào Bắc Việt để tạo ấn tượng rằng các điệp viên đã được cài vào. Ấn tượng này sẽ được củng cố bằng các cuộc thả dù và bè giả trên bãi biển.
– Các bản ghi âm một số phần trong các bài phát biểu của Hồ Chí Minh đang được tìm thấy để chúng ta có thể cắt ghép chúng để tạo ra một bài phát biểu của Hồ chỉ trích các chính sách lãnh đạo hiện tại của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
– Kế hoạch cho chiến dịch đánh sập và thay thế Đài phát thanh Hà Nội sẽ bao gồm một thông báo đặc biệt rằng Đảng đã chuyển sang chính sách hòa bình và sẽ dự báo những lợi ích điều đó mang lại cho người dân – nhiều thực phẩm hơn, nhiều quần áo hơn, binh lính của họ trở về.
– Một chiến dịch tung tin đồn nhằm vào các mục tiêu Cộng sản bên trong Nam Việt Nam (bằng cách tung tin đồn thông qua các cuộc trò chuyện bên lề của các nhân viên vô tuyến chiến thuật của quân đội Việt Nam Cộng hòa, mà chúng ta đã biết là người được Quân đội Nhân dân Việt Nam cài cắm) đang được phát triển. Các chủ đề được thiết kế để gây nhầm lẫn cho kẻ thù về ý định quân sự của chúng ta, để tăng thêm sự nghi ngờ về sự hỗ trợ của Liên Xô và Trung Quốc, và để tăng thêm sự ngờ vực nội bộ trong Quân đội Nhân dân Việt Nam.
– Tin đồn cũng đang được lan truyền trong các cộng đồng người Việt ở nước ngoài tại Paris, Viêng Chăn và Thái Lan (và một số nơi ở chính Hà Nội) về sự bất đồng chính kiến ở Hà Nội, sự chia rẽ trong giới lãnh đạo, tình trạng thiếu thốn ở Bắc Việt…
– Ba phi công của Quân đội Nhân dân Việt Nam đã được xác định là mục tiêu của một chiến dịch nhằm lôi kéo họ thông qua việc gửi thư hối lộ.
– Đã có những cuộc tiếp xúc để vận động các thành viên phái đoàn Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Paris và người dân Việt Nam tại Paris để có được sự đào tẩu của họ, có được những tuyên bố chống lại ban lãnh đạo Hà Nội và ủng hộ Sài Gòn.
– Chúng tôi đang nhận được tem phiếu phân phối thật và các tài liệu khác để sử dụng trong việc làm giả các bản sao để đưa vào Bắc Việt.
– CINCPAC đang mua radio bán dẫn để phát bằng đường không và đường biển vào Bắc Việt.
– CINCPAC đã hoàn thành 5 kế hoạch cho các hoạt động đánh lạc hướng ngoài khơi bờ biển Bắc Việt và khu phi quân sự. Một kế hoạch đã sẵn sàng và sẽ được thực hiện ngay khi tàu thuyền và trực thăng sẵn sàng.
– Trong tất cả các hoạt động của chúng ta – truyền đơn, phát thanh, tin đồn và các chiến dịch đặc biệt khác – chúng tôi đang tạo ấn tượng về quyết tâm sắt đá và sức mạnh của Hoa Kỳ.
+ Chúng tôi đã nói với họ rằng sức mạnh trên không và trên biển của chúng ta đã được tăng cường đáng kể và những sự tăng cường mới đã được công bố.
+ Chúng tôi cũng ám chỉ đến những vũ khí mới rất mạnh mẽ.
+ Và chúng tôi đang lợi dụng những điều mê tín của người Bắc Việt bằng cách tuyên bố rằng những linh hồn lang thang của những người chết chưa được chôn cất ở miền Nam đang dẫn đường cho những quả bom của chúng ta.
Những hoạt động báo chí đặc biệt
– Ngày 22/5, Tướng Haig đã tóm tắt với các phóng viên của UPI, AP, U.S. News and World Report, New York Daily News, Evening Star và NBC về các vấn đề tinh thần, chính trị, kinh tế, quân sự và các vấn đề khác ở Bắc Việt do hành động của chúng ta gây ra. AP và UPI đã đưa tin về cuộc họp báo này của một “quan chức Nhà Trắng” giấu tên, nhưng tờ New York Times đã nêu tên Al Haig là người cung cấp thông tin.
+ Cuộc họp báo đó đã tạo ra sự quan tâm lớn hơn nhiều về tình hình Bắc Việt và một luồng bài viết liên tục trên báo chí.
+ Ví dụ, Victor Zorza trên tờ Washington Post ngày 31/5 đã nói rằng việc cung cấp thông tin cho báo chí của Haig là vụ lợi nhưng chính xác.
+ Cùng ngày, Henry Bradsher viết trên tờ Star đã nhấn mạnh vào nỗi sợ hãi của Hà Nội rằng họ không thể trông cậy vào sự hỗ trợ hiệu quả từ Liên Xô hoặc Trung Quốc.
+ Orr Kelly đã đưa tin trên tờ Evening Star rằng Chiến dịch Linebacker[1] hiệu quả hơn nhiều so với các chiến dịch ném bom trước đây vào Bắc Việt. Ông ta cũng lưu ý rằng những quả bom dẫn đường mới đã phá hủy hàng trăm cây cầu, Hải Phòng đã bị đóng cửa và các mục tiêu còn lại đang bị phá hủy nhanh chóng.
– Tờ Washington Post trích dẫn “các nguồn tin tình báo cấp cao của Mỹ tại Sài Gòn” nói rằng không có bằng chứng nào cho thấy Trung Quốc hay Liên Xô đang cố gắng bù đắp những thiệt hại do bom bằng hàng tiếp tế đường bộ hoặc đường không cho Bắc Việt.
– Chúng tôi đã khuyến khích một bài viết của Ngài Robert Thompson[2], xuất hiện trên tờ Baltimore Sun. Ông đã theo dõi quá trình xây dựng lực lượng của kẻ thù trước cuộc tấn công hiện tại, chỉ ra lợi thế của quân đội Việt Nam Cộng hòa trong việc phòng thủ trước các cuộc tấn công quy mô lớn, và gọi An Lộc là “máy xay thịt” đối với Bắc Việt.
– Người phát ngôn báo chí của Bộ Ngoại giao đã thảo luận với báo chí về khái niệm của Bắc Việt về một chính phủ liên minh nhằm cố gắng làm mất uy tín của họ. Ông ta cũng nhắc tới tác động đáng kể của việc ném bom đối với dòng tiếp tế của Liên Xô và Trung Quốc vào và qua Bắc Việt.
+ Kết quả là, tờ Washington Post đã đăng một bài viết trang nhất về chủ đề này vào ngày 26/5, và tờ New York Times đã đề cập đến cuộc họp báo trong một bài viết liên quan đến việc Trung Quốc từ chối cho tàu Liên Xô dỡ hàng tiếp tế cho Bắc Việt.
+ Tài liệu được phổ biến trong các hoạt động báo chí của chúng ta được VOA và các đài phát thanh ngầm và “mập mờ” của chúng ta thu thập và phát sóng.
Về mặt tổ chức
– Ủy ban Chiến dịch tâm lý đặc biệt của Phái bộ Sài Gòn họp hàng ngày. Phái bộ cũng đã thành lập một nhóm nghiên cứu liên ngành để lựa chọn và cung cấp cho VOF và VOA thông tin từ cả các nguồn bí mật và công khai. Điều này đảm bảo rằng những thông tin nguồn, tốt, từ các nguồn tình báo có thể được giải mật nhanh chóng và có thể được đưa tin tối đa trong các chương trình phát sóng và tờ rơi tới Bắc Việt và trên báo chí.
– Về các mục mà nhân viên tại hiện trường không có thẩm quyền giải mật, chúng tôi hỗ trợ họ ở đây, tại Washington.
– Cả PACOM [Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Hoa Kỳ] và MACV [Bộ chỉ huy Viện trợ Quân sự Hoa Kỳ tại Việt Nam] đều đã thành lập các lực lượng đặc nhiệm chiến tranh phi truyền thống.
– Tại Washington, Nhóm tác chiến Gây Áp lực Tâm lý họp hàng ngày để thúc đẩy lĩnh vực này hành động hiệu quả và nhanh chóng hơn.
– Chuyên gia hàng đầu của USIA [Cơ quan Thông tin Hoa Kỳ] về chiến tranh tâm lý ở Việt Nam, Douglas Pike, đã đến Sài Gòn ngày 28/5 để phụ trách nhóm “Hanoi Watchers” [Những người theo dõi Hà Nội].
– Ba viên chức USIA khác đã đến Sài Gòn để tuyển dụng 20 người Việt Nam nhằm tăng cường chương trình phát sóng của VOA vào miền Bắc Việt, và một viên chức USIA khác cũng đã đến và bắt đầu chương trình đưa tin đặc biệt của VOA bằng tiếng Việt.
[1 đoạn không được giải mật].■
HOÀNG ANH dịch
Chú thích:
[1] cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ 2
[2] Một sĩ quan quân đội Anh chuyên về chống chiến tranh du kích
